Debriyaj kullanımını azaltmaya yönelik bir çok çalışma olmuştur. Bu çalışmalar sizi 1930’lu yılların başına götürdüğünde yarı otomatik şanzıman kavramının aslında çok da yeni bir teknoloji olmadığını düşünebilirsiniz. Ancak dönemin bu tür otomatik vites mekanizmaları ile modern teknolojinin bugün sundukları arasında büyük farklar vardır. Otomatik vites kullanım kolaylığını biliyoruz. Peki yarı otomatik vites nedir? Bu konuda size en iyi görüşü sunmak adına sizin için birtakım araştırmalar yaptık.
Yarı Otomatik Vites Nedir?
Yarı otomatik şanzımanlar, hem manuel hem de otomatik şanzımanın bileşenlerini taşır. Arabanın motoru, enerjiyi kinetik enerjiye dönüştürür ve vites oranlarını kontrol eder. Otomatik debriyaj, hidrolik motora bağlanarak otomatik mod ile birlikte vites değiştirmesini sağlar. Aracı manuel moda aldığınız zaman, yol bilgisayarı size ne zaman vites değiştireceğinizi söyler. Bununla birlikte debriyaj kontrol edilirken senkronizasyon konusunda endişelenmeye sıkıntısı kalmaz. Yarı otomatik şanzımanlı araçların vites kolunda P, R, N ve D harfleri bulunur.
Yarı Otomatik Şanzıman Nasıl Çalışır?
Bu vites sistemine sahip araçlarda, sürücüye kullanım kolaylığı sağlayan en önemli unsur, debriyaj pedalının bulunmamasıdır. Yapılması gereken sadece vites kolunu D, yani drive konumuna alarak sürüşe başlamak ve otomobile hareket kazandıran enerjinin motora, ardından tekerleklere aktarılmasını sağlamaktır. Vitesteki her değişim, tekerleklere verilen gücün değişmesi anlamına gelir. Yarı otomatik vitesli bir araç kullanan sürücü, bu güç aktarımını debriyaj pedalı yerine P, R, N ve D kollarını kullanarak yapar. Bu işaretler aynı zamanda aracın bu sisteme sahip olduğunun da bir göstergesidir. P yani park konumunu, otomobilinizi durdurduktan sonra, drive konumunu ise aracınızı çalıştırıp hareket etmeden önce kullanmanız gerekir. Ayrıca yarı otomatik vitesli araçlarda, vites kolunun üzerinde bulunan “+” ve “–” işaretleri, vitesi manuel olarak değiştirmenizi sağlar.
| P (Park) | Otomobili durdurduktan sonra vitesi bu harfe getirilir |
| R (Rear / Reverse) | Geriye doğru gitmeden önce aracı tamamen durdurup vites bu harfe getirilir |
| N (Neutral) | Otomobili boşa almak için kullanılır |
| D (Drive) | Aracı çalıştırdıktan sonra ilk hareketi vermeden önce vites kolunu D harfine getirilir |
Sürüş Konforu
Otomatik şanzımanlı araçların en büyük kolaylığı debriyaj pedalı ve vites kolu parçalarının olmayışıdır. Debriyaj pedalı ve vitesi kolu bazı sürücüler tarafından kafa karıştırıcı bulunmaktadır. Özellikle sık sık uzun yol yapan sürücüler için manuel araçların adeta eziyet haline geldiği vurgulanmaktadır. Yarı otomatik ve otomatik araçlarda vitesle alakalı pek işiniz bulunmuyor. Arabayı kalkış esnasında vitese aldıktan sonra geri kalan bütün işi şanzıman kendi kendine gerçekleştiriyor.
Kullanım Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Yarı otomatik vites sistemine sahip bir otomobili kullanırken dikkat edilmesi gerekenler, vites kolunun üzerindeki göstergelerin ve yokuş ile rampa kalkışlarında kaydırma olasılığına karşı fren pedalının doğru kullanılmasıdır. Aracınız hareket etmeye hazır olduğunda vites kolunu D konumuna getirmeniz ve vites geçişlerinde aracın ileri hareketini önlemek için fren pedalını basılı tutmaya dikkat etmeniz önemlidir. Yarı otomatik vitesli araçların birçoğunda yokuş kalkış desteği vardır. Bu destek sistemine sahip olmayan araçlarda ise sürücü, kalkış anında fren pedalını basılı tutmalıdır. Hareket halindeyken vites kolu kesinlikle P konumuna getirilmemelidir.
Yarı Otomatik Vitesin Tam Otomatik Vitesten Farkı Nedir?
Araç satın alırken ilk dikkat ettiğimiz noktalardan en önemlisi alacağımız aracın şanzıman aksamıdır. Günümüzde bireyleri ikiye bölen bir tartışma söz konusu. Tam otomatik vitesler, yarım otomatik vites tiplerinden değişik olarak çift kavrama prensibine bağlı olarak çalışmaktadır. Yarı otomatiklerde ancak debriyaj rolü yapılmasına karşın, tam otomatiklerde debriyajın dışında geçirilecek vites de debriyaj test edilirken hazır hale geliyor. Dolayısıyla vites geçişleri nerede ise hissedilemeyecek kadar sessiz ve sarsıntısız biçimde yapılmaktadır.
Araç üreticileri tam otomatik viteslere daha büyük öncelik tanımaktadırlar. Bunun sebebi, yarı otomatik vitesli arabaların birtakım noktalarda tam otomatik vitesli araçların peşinde kalmasıdır. Her ne kadar iki vasıta tipinde de yokuş kalkış desteği bulunmasına rağmen, yarı otomatik araçlarda aracın kayma süresi daha fazladır. Fakat son yıllarda kullanıma sunulan tam otomatik araçlar yokuşta nerede ise asla kaymadan doğrudan olarak kalkabilmektedir. Teknolojinin büyük bir hızla gelişmesinden ötürü hem tam otomatik vites tiplerinde bununla beraber yarı otomatik vites tiplerinde büyük değişiklikler meydana gelmiştir. Yapılan geliştirmeler ile beraber yarı otomatik vitesler de, tam otomatik vites ile nerede ise aynı performansı vermeye başlamıştır.
