Rölanti Valfi Kontrolü ve Arızaları

Günümüzde araçların rölanti devri, motor kontrol ünitesi olarak isimlendirilen ECU tarafından elektronik olarak düzenlenir. Fakat enjeksiyon sistemine sahip olmayan araçlarda rölanti hızı, karbüratör üzerinde yer alan rölanti ayar vidasıyla denetlenir. Bununla beraber artık rölantiye dışarıdan müdahale etmek mümkün değildir çünkü motor kontrol ünitesi otomatik olarak sistemi ayarlar. Bugün sizlere rölanti devir kontrolünü anlatırken arızalarına değinip çözüm yollarını açıklayacağız. İşte, bütün detaylar!

Rölanti Valfi Kontrolü 

Motorla ilişkili bir parça olduğundan dolayı önemli bir konumda bulunan rölanti valfi, motorun devir hızı kontrol etmekle görevlidir. Uzun haliyle rölanti devri kontrol valfi olarak bilinen rölanti hava kontrol valfi-nin denetimi, motorun bilgisayar sistemi tarafından yapılır. Ancak parçalar birtakım nedenlerden dolayı arızalanır. Öncelikle rölanti kontrol valfi ile ilgili sorunu belirlemeli ve valfin doğru çalışıp çalışmadığını kontrol etmelisiniz.

Peki, rölanti devrinin yükselmesi normal mi? Öncelikle şu bilinmelidir ki araçlar soğuk havaya maruz kaldığında rölanti hızı artar. Bu normal bir durum olup arıza belirtisi olarak karşımıza çıkmaz. Yani, soğuk havada rölanti hızı yüksek olur ve motor ısındıkça, rölanti hızı ideal seviyeye düşer. Fakat bazı durumlarda arızalar meydana gelebilir ve araçta sorunlar ortaya çıkar. Bu durumda arıza göstergesine bakılmadan aracın beyni, arıza test cihazına bağlanmalıdır. Ardından hata belleği sayesinde hata kodunu okunup motor parametreleri kontrol edilmelidir. Bu sayede arızalar kısa zamanda tespit edilerek büyük maddi yüklerden kaçınılır.

Rölanti Devri Arızaları

Devir kontrolörü sayesinde motor rölanti hızı, tüm yük koşullarında sabit durumda kalır. Arızalı rölanti devir aktüatörü, birkaç şekilde kendini belli eder. Örnek olarak değişken rölanti hızı, motor gösterge lambasının yanması ve motorun rölantide durdurması sayılabilir. Bununla beraber rölanti hızı ayar elemanlarında da arızalar görülebilir. Yaşanan arızaların nedenleriyse şu şekilde sıralanabilir:

• Kontaminasyon / reçine oluşumu
• Bobinde kısa devre gerçekleşmesi
• Elektrikli manyetik sürücünün sıkışması
• Motor yönetim kontrol ünitesinden voltaj beslemesi olmaması

Rölanti Kontrol Valfinin Problemini Tespit Etme

• Gaz kelebeği problemleri: Eğer motor rölantideyse rölanti kontrol valfi ya da gaz kelebeği gövdesinde yer alan elektrik motoru, gaz kelebeğinin açıklığını düzenleyecektir. Fakat zaman zaman gaz kelebeğindeki gaz, tamamen bırakılmadığı için açık kalır.
• Rölanti valfi arızası: Valf, gaz kelebeği kapalı durumdayken motorun rölantide kalması adına hava dozajını kontrol eder. Motorun soğuk olduğu zamanlarda rölanti valfi hava geçişini açarak rölanti devrini arttırır. Yani, valfte bir sorun varsa yüksek rölantiye neden olabilir. Bu yüzden motoru çalıştırarak ön panelde yer alan takometreye göz atabilirsiniz. Eğer aracınızın normal zamandaki rölantisini biliyorsanız şu an ki RPM’leri ile kıyaslayabilirsiniz. Gördüğünüz veri, 1000 RPM değerinin oldukça üzerindeyse rölanti devrinin yüksek olduğuna işaret eder.
• Konum sensörü arızası: Bu arızanın kaynağı genel olarak ECU’dur. Ünite, gaza basıldığını algılayamazken rölanti hızını da ayarlayamaz. Ayrıca kontrol motor ışığı ECU’ya bağlı olarak yanacağı için ünitenin kontrol edilmesi gerekir. Bu arıza lambası, şekilsel olarak motor çizimine benzer.
• Hararet müşürü arızası: Motor suyunun ısısı devamlı olarak arttığı için ECU’ya su soğutma sinyali gider ve motor devri artar.
• Karter havalandırma sistemlerindeki arızalar: Yüksek rölantinin aksine düşük rölanti de oldukça önemlidir. Bu durumun sebebi yüksek rölanti ile aynıdır. Yani, iyi durumda olmayan kontrol valfi! Motoru çalıştırarak normale oranla yaşanan değişiklikleri tespit etmeye çalışabilirsiniz.
• Vakum sızıntısı: Vakum sızıntısı tespitinin yapılması gerekir. Yüksek ve düşük rölanti sorunları vakum sızıntısının kaynağı olabilir. Vakum hatlarındaki çatlak ve aşınmaları gözle fark etmeniz mümkün. Vakum seviyesini ölçümlemek için vakum hattını çıkararak vakum ölçere takmalısınız. Bu noktada size bir püf noktası verelim. Sızıntı alanlarına sabunlu su sürerseniz oluşacak kabarcıklar size referans olur.

Çözüm Yolları

Peki, yukarıda bahsedilen rölanti devir kontrolörü arızası nasıl çözülür? Bu tarz bir durumla karşılaştığınızda aracınızı yetkili servise götürmeniz daha doğru bir tercih olacaktır. Fakat merak edenler için aşamaları sıralayalım:

1. Geri beslemenin denetlenmesi: Kontak açıkken gerilim beslemesi incelenmelidir. Burada ölçümlenen değer 11 ve 14 V arasında olmalıdır. Ayrıca Ohm ölçümü sadece enerjinin olmadığı durumlarda yapılmalıdır.
2. Bobin direncinin ölçülmesi: Aktüatörün iki bağlantı pimi arasındaki bobin direncini ölçmek için multimetreyi kullanmalısınız. Referans değeri = yaklaşık 10 ohm olmalıyken üreticinin spesifikasyonlarına uyulmalıdır.
3. Bobinin kısa devre ve sargı kesintisi açısından kontrol edilmesi: İki bağlantı pimi arasında kısa devre olup olmadığını bakmalısınız. Eğer kısa devre durumu varsa ölçülen değer=0 ohm şeklinde görülür. Ardından iki bağlantı pimi arasında sargı kesintisi olup olmadığını bakmalısınız. Kesinti durumunda ölçülen değer => 30 M Ohm şeklindedir.
4. Bobinden şasiye kısa devre kontrolü: Pim 1 ile bileşen muhafazayı kontrol ederken pim 2 ile de komponent muhafaza arasındaki şaside kısa devre olup olmadığını kontrol etmenizde fayda var. Bozulmamış bir bobini ölçtüğünüzde değeri => 30 M Ohm çıkar.
5. Mekanik kontrol: İlk olarak servo ünitesini muhafazadan ayırmaya çalışmalı ve valf çubuğu çalıştırıldığında baypasın açılıp kapanmadığını belirlemek için görsel kontrol sağlamalısınız.
6. Arıza kodu: Hata kodunu okumalısınız.
7. Montaj talimatları: Parça yerleştirilmeden önce destek yüzeyini temizlenmelisiniz. Hatta gerektiği durumlarda flanş contasını yenilenmelisiniz. Burada dikkat edilmesi gereken nokta ise sabitleme vidalarının tork değerinin 12 – 15 Nm olmasıdır.

Rölantiye dair daha fazla bilgi edinmek isterseniz buraya tıklayabilirsiniz.