Trafikte Geçiş Üstünlüğü ve Geçiş Hakkı Nedir? Kimler Kullanabiliyor?

Geçiş Hakkı ve Geçiş Üstünlüğü Arasındaki Fark Nedir?

Trafikte “Geçiş hakkı” ve “Geçiş üstünlüğü” çok karıştırılan iki kavram. Bu iki kavramın anlam olarak birbirinden çok farklı olduğunu söyleyebiliriz. Geçiş hakkı, yayaların ve araç kullananların diğer yaya ve araç kullananlara göre, yolu kullanma sırasındaki öncelik hakkına deniyor. Geçiş üstünlüğü ise görev sırasında olan belirli resmi araçların, diğer sürücülerin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak şartı ile trafik kısıtlama veya yasaklarından muaf olmasına deniyor.

Trafikte Geçiş Hakkı Nasıl Kullanılır?

Trafik ışıklarını ve işaretlerini hangi aracın geçiş hakkına sahip olduğunu gösteren en temel yardımcılar arasında gösterebiliriz. Seyir halindeyken bu işaretleri mutlaka dikkate almalısınız. Yaya ve okul geçitlerinde de geçiş üstünlüğü kuralı var. Buralarda öncelik yayalarda ve öğrencilerde. Ambulans, itfaiye ve polis gibi acil durum araçları, siren ve ışıklarını kullanarak geçiş üstünlüğü talep edebilir. Bu durumda bu araçlara mutlaka yol vermelisiniz. Bazı ülkelerde, okul servis araçları da belirli durumlarda geçiş üstünlüğüne sahip. Demiryolu geçitlerinde ise tren ve tramvay vb. araçların geçiş üstünlüğü bulunuyor. Bazı ana yollarda geçiş üstünlüğü trafiği olumsuz etkilememesi için emniyet şeridi kısmı mevcut. Ambulans, polis, itfaiye ve resmi plakalı araçların bu şeritte geçiş üstünlüğü hakkı var. Tabii bu kuralların Türkiye Cumhuriyeti sınırlarında gerçekliği olduğunu söylemekte fayda var. Başka bir ülkede yaşıyorsanız bu kuralların bazıları değişiklik gösterebilir.

Kavşaklarda Geçiş Hakkı Olan Araçlar Hangileri?

Bu konuya girmeden birkaç terimi sizin için açıklayalım. Kavşak, birkaç karayolunun kesişmesi ya da birleşmesi ile oluşan ortak alana deniyor. Anayol, ana caddenin karayolları tarafından belirlenmiş ve de trafiğe açık olan kısmına denir. Tali yol ise trafik yoğunluğu çok olan yola bağlanan yan yollara deniyor.

Genelde sürücüler arasında “araçların geçiş hakkı” olarak bilinen bu durum çok karıştırılan konuların başında geliyor. Öncelikle kavşağa doğru seyir halinde olan araçların ani ve hızlı hareketlerden uzak durması şart. Kavşaklardaki yoğunluklardan dolayı trafik kurallarına daha çok uymak gerekiyor. Özellikle trafik lambalarına ve trafik levhalarına dikkat etmek oldukça önemli. Kavşaklarda geçiş üstünlüğü birçok duruma göre değişebiliyor. Karayolları trafik kanununa göre belirtilen kuralları aşağıda bulabilirsiniz.

• Tali yoldan çıkan araçların, geçiş üstünlüğü bulunmuyor. Tali yolda seyir halindeyken kavşaktaki araca öncelik tanıması gerekiyor.
• Kavşaklarda Ambulans, polis, itfaiye ve resmi plakalı araçların geçiş üstünlüğü bulunuyor.
• Bölünmüş yola çıkan sürücüler bu yoldan geçen araçlara geçiş hakkı vermek zorunda.
• Motorlu taşıtların sağdan gelen diğer araçlara karşı üstünlüğü bulunuyor.
• Her zaman motorsuz araçlar, motorlu araçlara yol hakkı vermek zorunda.
• Dönel kavşağa gelen sürücüler, kavşak içindeki araçlara geçiş hakkı tanımalı.
• Bir mülkten çıkan araçlar da ana yoldan gelen araçlara geçiş hakkı tanımalı.
• Aksine bir işaret verilmedikçe, bütün kavşaklarda rayda hareket eden araçların geçiş üstünlüğü bulunuyor.

Tali Yol Nedir? Geçiş Üstünlüğü Kime Aittir?

57/1 C Kusur Oranı Nedir?

Karayolları Trafik Kanunun 57. Maddesinin 1. Fıkrasının ‘c’ bendinde bulunan, kavşaklardaki geçiş hakkı için uygulanan bir kusur oranı. Genelde bu oran %75 olarak kabul ediliyor. Bu kanun sürücüler arasında cadde sokak geçiş üstünlüğü olarak da biliniyor. Fakat bu tanımın yanlış olduğunu hemen belirtelim. Bu kanun, “kontrolsüz kavşaklarda ilk geçiş hakkını vermemek” ihlalini kapsıyor. Bu ihlal, trafik kazalarında asli bir kusur olarak değerlendiriliyor.

Geçiş Üstünlüğü Olan Araçlar Hangileri?

Bununla ilgili bilgi vermeden önce dikkat edilmesi gereken birkaç durumdan bahsetmekte fayda var. Öncelikle bu araçların diğer sürücülerin can güvenliğini tehlikeye atmadan, kendilerini belli ederek yol istemeleri gerekiyor. Zorunlu olmadığı sürece bu araçların geçiş üstünlüklerini kullanmaları yasak. Yani geçiş üstünlüğü acil olmayan durumlarda kesinlikle kullanılmamalı. Geçiş üstünlüğü bulunan araçları aşağıda bulabilirsiniz.

• Yaralı ya da acil hasta taşıyan ambulans türevi araçlar
• İtfaiye araçları, acil ilaç, doku, organ benzeri şeyleri taşıyan nakil araçlar
• Belediyelere ait asayiş araçları ve zabıta taşıtları
• Trafik kazalarından sonra olay yerine gelen trafik hizmetleri araçları
• Zorlu hava şartlarında yolları açmak için görevli acil müdahale araçları
• Afet durumları için görevli araçlar
• Koruma görevinde olan araçlar

Demir Yolu Geçitlerinde Geçiş Üstünlüğü Nasıl?

Demir yolu geçitleri, demiryolu ve karayolunun kesiştiği yerlerde bulunan yollara deniyor. Bu geçitler, demiryolu ve karayolu trafiğinin güvenli bir şekilde kesişmesini sağlıyor diyebiliriz. Demir yolu geçitleri Hemzemin Geçitler ve Köprü veya Altgeçitler olmak üzere iki ayrı kategoriye ayrılıyor.  Trenlerin hızını azaltması veya durması, kara yolu araçlarına göre çok daha uzun bir süre ve mesafe gerektiriyor. Bu yüzden, trenlerin kesintisiz bir şekilde seyahat edebilmesi için geçiş üstünlüğü trenlere, tramvaylara vb. araçlara ait.

Daralan Yollarda Geçiş Hakkı Nasıl?

Dar yollarda geçiş hakkı, genellikle trafik ve bazı yönetmelik kurallarına göre belirleniyor. Trafik adabına göre oluşan birkaç kuralı sizinle paylaşıyoruz.

• Dar bir yolda iki araç karşı karşıya geldiğinde, genellikle en uygun olan veya manevra yapması daha kolay olan aracın geçmesine izin verir.
• Park edilmiş araçlar nedeniyle yolun daraldığı durumlarda, genellikle park edilmiş araçların bulunmadığı şeritte ilerleyen araca geçiş hakkı verilir.
• Karşılaşmanın eğimli bir yolda olması halinde inen sürücü çıkan sürücüye geçiş kolaylığı sağlamak zorunda.
• Motorsuz taşıtlar, yan yana geçişin güvenliği olmadığı bir daralan yolda geçiş önceliğini motorlu taşıtlara tanımalı.

2024 Trafik Cezaları Ne kadar?

Çakarlı Arabaların Geçiş Üstünlüğü Var mı?

Çakarlı araçlar, genellikle acil durum hizmetleri tarafından kullanılan ve çoğu ülkede özel geçiş üstünlükleri olan araçlara deniyor. Bu araçlar, polis, ambulans, itfaiye gibi acil servislerin yanı sıra bazı ülkelerde resmi görevde olan devlet yetkilileri tarafından kullanılıyor. Çakar olarak adlandırılan ışıklar, diğer sürücüleri acil veya resmi bir görevin yürütüldüğü konusunda uyarı veriyor. Bu sayede bu araçlara trafikte öncelik tanınmasını sağlanıyor. Türkiye’de çakarlı araç kullanımı ve bu araçlara tanınan geçiş üstünlükleri konusunda belirli kurallar ve kısıtlamalar mevcut. Resmi araçlar, belirli durumlarda çakar kullanabilir ve trafikte geçiş üstünlüğüne sahip olabilir, ancak bu yetki sadece acil durumlarda ve belirli şartlar altında kullanılabilir. Bunun dışında resmi olmayan araç kullanan bir vatandaşın çakarlı araç kullanması yasak.

Fırsatlarla Dolu 2. El Otomobil İlanları Sizi Bekliyor!