Otomobiller birçok kişinin günlük hayatta kullandığı ulaşım araçlarıdır. Otomobillerin sağlıklı bir şekilde kullanılabilmesi için bakımlarının zamanında yapılması gerekir. Otomobillerde bakım dışında dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Sizler için araba kullanırken yapılmaması gerekenleri “bunları yapmayın” serisini oluşturuyoruz. Manuel vitesli otomobillerde devir kullanım aralığı büyük önem taşır. Araç hızlandıkça vites artırılır. Yavaşladıkça azaltılır. Peki yüksek hızda giderken en düşük vitese alınırsa ne olur? Detaylar yazımızın devamında.
Manuel Vitesli Otomobil Çalışma Prensibi
Otomobil motorları, depoda bulunan yakıttaki kimyasal enerjiyi hareket enerjisine çevirir. Motorda oluşan dönme kuvveti şanzımana iletilir. Aracın hız kazanması için vites kutusu içerisinde komplike dişli sistemleri bulunur. İlk kalkışta büyük bir dişli çalışırken, vites 2’ye atıldığında biraz daha küçük bir dişli çalışır. Bu sayede aracın daha rahat hızlanması sağlanır. Aracın hızı arttıkça daha küçük dişlileri çevirmesi kolaylaşır. Hız azalınca vites yüksekse araç zorlanır. Çünkü küçük dişlileri hareket ettirmek zordur. Bu durumda vitesi düşürmek gerekir. Yani aracı motor devrine uygun olarak kullanmak gerekir. Benzinli otomobillerde ideal motor devri 2500- 3000 d/dk iken dizel otomobillerde 1750-2000 d/dk’dir. Vitesleri motor devrine uygun olarak kullanmak gerekir dedik. Peki araç yüksek hızda giderken en düşük vitese alınırsa ne olur?
Yüksek Hızda Giderken En Düşük Vitese Almak
Aracınız ile ortalama 140 km/h hız ile seyir halinde iken vitesi 1’e almaya çalıştığınızda vitese geçmeyecektir. Yani araç buna izin vermeyecektir. Ancak 1. vitese almak için zorladığınızda mecburen girer. Şanzımandan uğultu sesleri gelmeye başlayacaktır. Ayağınızı debriyajdan çekmeniz ile birlikte motor devriniz çok fazla yükselecektir. Bu durumda devir kesici de işe yaramayacak. Motor kol çıkartabileceği gibi; şanzımanda dişli kırığı da oluşabilir. Yani bu tarz denemeleri yapmamanızı tavsiye ederiz.
Manuel Şanzıman Arızası Belirtileri
Manuel şanzıman arızaları genel olarak sizi yolda bırakmayacak arızalardır. Tabiki şanzıman arızalı bir şekilde kullanılır mı? Kesinlikle kullanılmamalı. Şimdi manuel şanzıman arızalarını maddeler halinde sıralayalım;
- Seyir halindeyken Şanzımanınızdan uğuldama sesi gelmesi: Şanzımanınızın yağsız kaldığını belirtir. Bu şekilde kulanmak dişlilerin yanmasına sebep olur yağını tamamlasanız dahi ses geçmeyecektir.
- Viteslerden Atması: Aracınızı vitese atıp kalkış yaptığınızda hissedeceğiniz bir durumdur. Araç kendi kendine vitesi boşa alır. Yani vitesten atar. Bu durum hangi vitesten atıyorsa o vitesin dişlisinde problem olduğunu işaret eder.
- Vitese geçerken cart etmesi: Aracınızı vitese atarken veya vites değiştirirken “cart” şeklinde bir ses geliyorsa 2 farklı durum olabilir. Debriyajınızın baskısı tam ayırmıyor olabilir. Bir diğer durumda vites senkromeçinin arızalanmasıdır. Bu durumu ayırt etmenin yolu ise debriyaj tam ayırmıyorsa tüm viteslerde “cart” şeklinde ses gelir. Ancak tüm viteslerde ses gelmiyorsa çok büyük ihtimalle sorununuz senkromeçtendir.
- Yağ Kaçağı: Şanzımanınız yağ kaçırıyorsa bu durumu düzelttirmeniz gerekir. Yağ kaçıran yer tespit edilir ve düzeltilir. Düzeltilmediği takdirde, şanzıman yağsız kalacak ve dişlileriniz yanacaktır.
- kartlama: Aracınızı kullanırken sabit viteste giderken ayağınızı bir anda gazdan çekince “kaart” diye bir ses geliyorsa şanzımanınızda sorun vardır.
- Şanzıman içerisindeki diferansiyel arızası: Aracınız önden çekişliyse şanzımanın içerisinde diferansiyel sistemi de vardır. Kalkışlarda sekme vurma yapıyorsa problem buradadır.
Manuel Şanzıman Onarımı
Yukarıda maddelediğimiz durumlardan biri veya birkaçının aracınızda olduğunu düşünüyorsanız yapacağınız ilk şey aracınızı tamir servisine götürmek olmalıdır. Yetkili birinin kontrolü sonrasında şanzımanınız sökülür. Şanzıman söküldükten sonra içi komple dağıtılır. Şanzıman dağıtıldıktan sonra arızalı noktalar bulunur. Tamir kurtarır mı? Yoksa değişmesi mi gerekir? Bu karar verilir. Tamir kurtarırsa bozuk parçalar araştırılır. Şanzıman yedek parçalarını yeni olarak bulmak zor ve pahalıdır. Çıkma temiz parça araştırılır. Bulunur ve yerine takılarak şanzıman toplanır. Eğer şanzımanınız tamir kurtarmıyorsa birçok yerinde bozukluk varsa çıkma şanzıman arayışına girilir. Alınıp takılır.
Biyel Kolu Neden Yamulur?
Kötü Motor Yönetimi
Satış sonrası motor parçaları kullanıyorsanız, ECU’nuza bir yazılım yapılmış olma ihtimali vardır. Kullanım koşullarınız çok agresifse veya motorunuzu biraz fazla zorlarsanız, bir biyel kolu yamultabilirsiniz.
Çoğu araç; emme, egzoz veya daha büyük bir turbo gibi parçalara belirli yükseltmeler yapıldığında bir ayar gerektirir. Motor yeni donanıma göre ayarlanmadan önce arabayı sert bir şekilde kullanmak, biyel kolu da dahil olmak üzere oldukça maliyetli masraflar açabilir.
Motorun Aşırı Devri
Motorun devrini yükselttikçe, pistonlar daha hızlı hareket ettiği için biyel kollarına uygulanan kuvvetler artar. Motoru taşıması için tasarlandığından daha yükseğe çıkarırsanız, muhtemelen motorunuzun sonu olacak.
Çoğu motor, motorun aşırı devrini yapmanızı engeller ve kırmızı çizgide veya hemen üstünde olduğunuzda yakıtı keser. Motoru aşırı devir yapmanın en kolay yolu manuel şanzımandır.
Seyahat ettiğiniz hız için çok düşük bir vitese düşürürseniz, RPM’leri hızla yükseltirsiniz ve motorunuz yetişemez. Bu, “kol çıkarması” olarak bilinir, bu tür bir kayıp oldukça sinir bozucudur.
