Formula 1 tarihine baktığımızda karşımıza nice şampiyonlar çıkar. Günümüzde hala bizimle olan nostaljik şampiyonlara baktığımız zaman karşımıza çıkan isimlerden biri de Sir Jackie Stewart. O günümüzde yaşayan 60’lı yıllarda şampiyon olmuş son pilot. Bu yazıda Uçan İskoç’un kim olduğuna ve motorsporları kariyerine değineceğiz.
Sir Jackie Stewart kimdir?
Tam adı John Young Stewart olan zamanının efsanesi; “Uçan İskoç” lakabı ile anılan, ekose pantolonu ve İngiliz stili beresi ile tam olarak vatanını yansıtan bir kişilik. 11 Haziran 1939’da İskoçya’da doğdu. Ailesi Austin ve Jaguar bayiliği yapmıştı. Babası amatör bir motosiklet yarışçısıydı. Kardeşi Jimmy, yerel bir takım olan Ecurie Ecosse adına Silverstone’da yapılan 1953 British GP’ye katılmıştır.
Disleksi olduğu ve o zamanlar yaygın olmadığı için tanı konulamadığından orta okulu bitiremedi. 15 yaşında, babasının garajında çırak tamirci olarak çalışmaya başladı. İlk otomobili bahşişlerden biriktirdiği 375 Sterline aldığı, gerçek deri kaplama koltuklara sahip bir Austin A30 idi.
Yarış Kariyeri
1961 yılında babasının bir müşterisi olan Barry Filer’dan Oulton Park’ta bir dizi otomobili test etmesi için teklif aldı ve kariyeri başlamış oldu.
Deneyim kazandıktan sonra Ecurie Ecosse ile anlaştı ve 1963’te Goodwood’da Tojeiro EE Mk2 ve Cooper T49 ile başarılar elde etti.
1964 yılında tekrar Ecurie Ecosse ile anlaştı. O sırada Cooper Car Company için Formula Junior takımını yöneten Ken Tyrrell, Goodwood’un pist yöneticisinden genç İskoçyalıyı duydu ve kardeşinin bir test sürüşüyle ilgilenip ilgilenmediğini sormak için Jimmy Stewart’ı aradı. Jackie, Goodwood’daki testte yeni bir F3 aracı olan T72-BMC’yi test etti. Kendisinden önce aracı test etmiş olan Bruce McLaren’ın tur zamanlarını iyileştirmeye başladı. Sonradan Bruce tekrar piste dönse de mücadenin galibi Jackie Stewart oldu. Test sonucunda Tyrrell, Jackie’ye bir teklifte bulundu ve bu Formula 3’e çıkışı oldu.
1964 sezonunda Tyrrell ile F3’te yarıştı. Üstün performansı sonrasında daha sezon başlarında Cooper’dan Formula 1 için teklif geldi fakat öncesinde deneyim kazanmak istediğinden reddetti. O sezon biri debriyaj arızası diğeri de spin sebepli olmak üzere sadece iki yarışı kazanamadı.
Bir Lotus 33-Climax testinden sonra Colin Chapman (Lotus’un kurucusu ve F1 tarihinin en başarılı tasarımcılarından biri) ve Jim Clark (Lotus ile 2x F1 Dünya Şampiyonu) performansından etkilendi ve tekrar F1 için teklif aldı. Bunu da reddeden Stewart onun yerine Lotus Formula Two Team ile F2’ye çıktı.
Formula 1’e Çıkış
1965, F1’e çıkış yılıydı. Graham Hill (F1 Dünya Şampiyonu) ile birlikte BRM ile 4000 Sterlinlik sözleşme imzaladılar. Sezon içinde 10 yarışa çıkan Stewart, ilk yarışını takım arkadaşı Hill ile tekerlek tekerleğe çekişerek Monza’da kazandı. Çaylak sezonunu bir galibiyet, üç ikincilik, birer tane de üçüncülük beşincilik ve altıncılık ile genel klasmanda üçüncü sırada tamamladı. Aynı zamanda takım arkadaşı Hill ile Le Mans 24h yarışına katıldılar ve Rover’ın devrim niteliğindeki türbin aracı ile 10. oldular.
1966 sezonunda işler pek iyi gitmedi. H16 motorlu 3 litrelik BRM’ler güvenilmezdi. Stewart tek galibiyetini 2.0 V8 motora sahip P261 ile Monaco’da aldı. Diğer bir yandan F1 dışındaki çeşitli yarışlarda başarlar elde etti. Rothmans 12 Hour International Sports Car yarışını kazandı, Indy500 yarışını neredeyse ilk denemesinde kazanıyordu. Le Mans 24h test gününde ise Ford GT40 MkII ile görüntülendi.
1967 sezonu da F1 açısından parlak olmadı. Sadece iki yarış tamamlayabildiği ve kazanamadığı sezonda zor yarışlar geçirdi. Spa’da aracı tek eliyle sürekli viteste tutarak sürmek zorunda kaldı. F2’de Karlskoga, Enna, Oulton Park ve Albi’de yarışlar kazandı.
1968 sezonunda Tyrrell’a ait olan Matra International takımına geçiş yaptı. İlk yarış olan Güney Afrika GP’sinde mekanik arıza ile yarış dışı kaldı. Sonrasında Jarama’da katıldığı F2 yarışında sakatlanınca İspanya ve Monako GP’lerini kaçırdı. Döndükten sonra Hollanda’da yağmur altında kazandı. Almanya Nürburgring’i yağmur ve siste 4 dakika farkla kazandı. Amerika Watkins Glen’i de kazanıp son yarışa klasmanda 3 puan farkla 2. sırada gelse de Hill son yarış olan Meksika GP’yi kazandı ve şampiyon oldu.
İlk Şampiyonluk
1969 sezonunda Matra MS80-Cosworth’u kullanan Stewart, çok iyi bir performans sergiledi. İspanya’da 2 tur, İngiltere’de 1 tur, Fransa’da 1 dakika farkla kazandı. Bunların yanına Güney Afrika, Hollanda ve İtalya zaferlerini de ekleyince 6 galibiyetle ilk şampiyonluğunu kazanmış oldu.
1970 sezonunda Matra ve Tyrrell arasında bazı çelişkiler oldu. Matra kendi V12 motorunu kullanmak isterken Tyrrell ve Stewart Cosworth ile devam etmek istedi. O sezon Matra, Lotus 72’lere üstün gelemedi ve şampiyonluk Rindt’e gitti.
1971’de Stewart, Tyrrell 0003-Cosworth ile İspanya, Monako, Fransa, İngiltere, Almanya ve Kanada’da damalı bayrağı ilk sırada gördü ve ikinci dünya şampiyonluğunu kazandı. Bunun yanı sıra Can-Am serisinde bir Lola T260-Chevrolet ile tam sezon geçirdi. Denny Hulme ve Peter Revson’ın McLaren’larına kafa tutabilen tek pilot oldu.
1972 sezonunda Gastrit sebebiyle Belçika GP’sini kaçırdı ve Can-Am’e katılamadı. Buna rağmen Arjantin, Fransa, ABD ve Kanada’da kazandı. Sezonu Emerson Fittipaldi’nin (2x Dünya Şampiyonu) arkasında ikinci bitirdi.
1973’te Güney Afrika, Belçika ve Monako’yu kazandı. Daha sezon başında emekli olmayı kafasına koymuştu. 1973 Amerika GP sıralamalarında takım arkadaşı François Cevert hayatını kaybetti. Bu olay sonrası son ve 100. yarışı olacak Amerika GP’sine çıkmadı. Zaten İtalya’da üçüncü şampiyonluğunu ilan ettiği için bir sorun olmadı. Böylece Formula 1 kariyerine nokta koymuş oldu.
Bazı rekorlar
Stewart, 14 yıl boyunca 27 yarış zaferi ile en çok yarış kazanan pilot rekorunu elinde tuttu. 9 senelik Formula 1 kariyerinde 99 yarışa çıktı. 17 pol pozisyonu ve 15 en hızlı tur elde etti. 3 kez Dünya Şampiyonluğu ünvanına erişti. 1969 sezonunda her yarışta en az 1 tur lider giderek günümüzde hala geçerli olan bir rekor elde etti.
2001 yılında Jackie Stewart, şövalye ilan edildi ve “Sir” ünvanını aldı.
