Türk insanın sosyal psikolojisini anlamak kolay değil bence. Bu iş, sosyologların işi ama bazı şeyler beni çok şaşırtıyor ve değinmeden edemeyeceğim. Mesela biraz yeşil ve temiz bir çayır bulunca herkes oraya koşup piknik yapıp dinlenmek ister ama iş doğayı temiz tutmaya, elindeki çöpü iki adım yürüyüp çöp kutusuna atmaya gelince kimse yapmaz. Avrupa’da bir şehir görünce “adamların sokakları çok güzel çok temiz” diyen abiler memleketine gelince sigarasını açarken paketin ince jelatinini sıyırıp atıverir sokağın ortasına. Benzer şeyler araba kullanımı için de fazlasıyla geçerli. Herkesin arabası çok kıymetlidir ama iş ona bakmaya, güvenlik için gerekli bakımları yapmaya gelince “boş verrr” olur.
Mesela geçtiğimiz yaz, uzun bayram tatilleri vardı. Hemen herkes, ya memleketine gitti ya tatile çıktı. Bu çıkışlar da genellikle uzun yol çıkışlarıydı. Kaç kişi uzun yola çıkmadan önce arabasına bakım yaptırdı?
Gerçekten önlem almak, kurallara uymak, sistem belirlemek DNA’mızda yok. Çokça kaza haberi duyduk, çok da üzüldük. Bu kazaların nedenleri neydi? Mutlaka farklı sebepleri vardı ama pek çoğunda yorgun sürücü, aceleci sürücü örnekleri olduğu kesin.
Herşeye rağmen arabası ve canı, lafta değil gerçekten kıymetli olanlar için uzun yola çıkarken yapılması gerekenleri sıralayalım:
Oto bakım uzmanlarına göre her araç için uzun yola çıkmadan önce yapılması gerekenler var. Bunlar şöyle özetlenebilir:
- Fren sistemi, süspansiyon sistemi, motor soğutma sistemi kontrol edilmeli.
- Konforlu bir yolculuk için klima bakımı yapılmalı.
- Motor yağının durumu, hidrolik sıvıların durumu, V kayışı, yakıt sistemi kontrolleri yapılmalı.
- Oto lastik dış derinlikleri yasal sınır olan 3mm altında olmamalı. Lastikler soğukken hava basıncı kontrolü de yapılmalı.
- Araç motoru, 3 saatte bir dinlendirilmelidir.
Bir diğer konuda bagaj yerleşimi. Uzun yola çıkarken aile fertlerinin eşyaları ve dönüşte eklenen memleket ürünlerinin ağırlığı genellikle aracın dengesini biraz bozar. Ağır yük, motora yüklenir ve yakıt tüketimi miktarını da arttırır. Ayrıca yol tutuşu ve fren mesafesi de kötü etkilenebilir. Yükü arttırmamaya çalışmak ve dengeli yerleştirmek önemlidir.
Yukarıda da bahsettiğim gibi kendini seven “uyanık” olmayı ana hayat felsefesi olarak gören ama iş kendine dikkat etmeye gelince bu kısma odaklanmayı istemeyen bir yapımız var. Bu durum araba kullanırken de böyle. Sürücüler yola yorgun çıkar, “bana bir şey olmaz” demeyi çok severler. Oysa insan anatomisinin bizi aşan bazı dengeleri var. Her insan bedeninin ortalama uykusuz kalma süresi, yorgunluk süresi neyseki bilimsel olarak saptanmış durumda. Ama bilim, bizim için belgesel kanalları demek…Sürücüler, uzun yola dinlenmiş olarak çıkmalıdır. Yol boyunca 3 saatte bir mola vermelidir. Meyve gibi enerji veren ve dinç tutan besinler almalıdır.
Aşırı hız, hatalı sollama, yakın takip gibi konulara girmiyorum bile…
