Yeni nesil araçlarla birlikte sürüş destek sistemleri yaygın hale geldi. Anti patinaj sistemi yani ASR de bu destek sistemlerinden biridir. Araç sahiplerinin seyir esnasında daha rahat ve güvenli yolculuk yapmasını olanaklı hale getiren ASR nedir? Bütün detaylarıyla ele alalım.
Öncelikle ASR ve TCS farkına değinmek gerekir. Sistemin temel görevi aracın patinaj yapmasını engellemektir. Genel olarak sistemlerde görev anlamında bir fark görülmez. Bu sistem bazı otomobillerde TCS şeklinde anılırken bazı araçlarda ASR olarak anılır. TCS sistemi, İngilizce kısaltmaya sahiptir. Açılımı “Tranction Control System” şeklidedir. ASR sisteminin ise Almanca bir kökeni var. Kısaltmanın açılımı “Anti Schlupf Regelu” olarak karşımıza çıkar. ASR teriminin zaman zaman TCS olarak da ifade edilmesinin temel sebebi budur.
ASR Ne İşe Yarar?
Eski otomobillerden ziyade yeni arabalarda sık rastlanan ASR, çekiş kontrol ismiyle de adlandırılır. Peki nedir bu ASR? Eski araçlar, ani kalkışlarda patinaj gibi sorunlar yaşayabilir. Bu durumun sonucunda araç hız kaybedebilir, savrulabilir veya bahsettiğimiz gibi patinaj yapabilir. Fakat çekiş kontrol sisteminin tekerleklerde bulunan sensörü durumu algılar. Ardından ABS sistemi devreye girer ve sabit hızda kalkış meydana gelir. Yani, güvenliğin daha iyi sağlanabilmesi için ABS sistemi ile birlikte çalışır. ASR sayesinde aracın güç dengesi devamlı olarak kontrol edilir. Ayrıca çakıl ve taşın çok olduğu yollarda yere temas az olduğu için yol tutuşu azabilir. ASR sistemi özellikle dik yokuşlarda, kaygan ve topraklı zeminlerde yol tutuşunu arttırır. Yolla teması daha iyi hale gelen araç ise patinaj yapmaz.
Peki, ASR hangi araçlarda bulunur biliyor musunuz? Genellikle yeni nesil araçlarda, ABS ve enjektör sistemlerinin olduğu otomobillerde bulunur. Aynı zamanda araç, patinaj yapmadığı için tekerlekler daha az aşınır. Böylelikle lastiklerin ömrü daha fazla olur. TCS sisteminin diğer yararları ise şu şekildedir:
- Aracın ömrünü uzatır.
- Yakıt tasarrufu sağlar.
- Montaj işlemi kolaydır.
- Olası kazaların önüne geçer.
- Sürücü reflekslerine yardım eder.
- Sürücüye konfor ve güvenlik sağlar.
- Debriyaj sisteminin aşınmamasını sağlar.
- Kaza esnasında alınan zararı minimalize eder.
- Hava ve mekan fark etmeksizin sürüş desteği sağlar.
Tüm bu ASR avantajlarının yanında bazı dezavantajları da var. Öncelikle ASR sistemi bulunan araçlar daha pahalıdır. Bunun yanında olası bir kazada ASR hasar aldıysa maliyetli tamir bir işlemi gerçekleşir. Aynı durum TCS arızası için de geçerlidir. Tüm bunların dışında kış aylarında TCS kullanmak, araçların çekiş gücünü artırır iddiası yaygındır. Fakat bu yapı sadece patinajı azaltır.
ASR Nasıl Çalışır?
Çekiş kontrol sistemi, tek başına çalışmaz. Peki, TCS nasıl çalışır ve süreci koordine eder bakalım. Öncelikle hız sensörleri, olağan dışı tekerlek hareketlerini ölçümler. ECU (motor kontrol ünitesi) ise ölçümlenen verileri, ABS sisteminin nasıl ele alması gerektiğini belirler. Olağan dışı bir tekerlek hareketi belirlenirse ABS yardımıyla ideal çekiş gücüne geçilir. ASR sisteminin hangi noktada devreye girmesi gerektiğini söyleyen sistem ise elektronik kontrol ünitesidir. Araçların birçoğunda patinaj yapmayı önlemek için elektronik kontrol ünitesi, yakıt enjektörü, ateşleme ve gaz pedalı sensörü sistemleri birlikte çalışır. Sistem elemanlarıyla birlikte çalışarak daha verimli hale gelir. Bu parçaları kısaca açıklayalım:
- ECU: Aracın beyni olarak adlandırılabilir. Araca dair bütün bilgiler ve arızalar burada depolanır.
- Gaz Pedalı Sensörü: Gaz pedalına yapılan baskıyı hissedip azaltır ve bu sayede araç patinaj yapmaz.
- Ateşleme: Kalkış esnasında aracın ivmesini anlık olarak hesaplar ve ateşleme sisteminin azalmasına yardımcı olur.
- Yakıt Enjektörü: Otomobil patinaj yapıyorsa motora gönderilen yakıt azaltılır. Eş zamanlı olarak da aracın hızı azaltılır ve güvenli şekilde araç kalkışı sağlanır.
ASR Arızası
Eğer ASR arızası yaşıyorsanız ECU, ASR ikaz lambasını aktif hale getirir. Bunun dışında ASR ışığı genel olarak kullanım esnasında aktifse yanar ve ardından söner. Fakat tekerleklerde bulunan sensörlerde bir arıza yaşanırsa ASR ışığı açık kalabilir. Bu durumu şu şekilde de anlayabilirsiniz. Sisteme ihtiyaç duyulmayan bir zeminde ASR ışığı aktifse sorun vardır. Ayrıca ASR ikaz lambası yandığında motor kontrol ünitesine bakılması faydalıdır.