Biyel kolu, pistonu krank miline bağlamak ve hareketi bu parçalar arasında iletmek için kullanılıyor. Aynı zamanda piston kolu olarak da bilinen bu parça, krank milinin hareket etmesini sağlıyor. Pistonun yaptığı eksenel hareketi, krank milinde dairesel hareket haline getiren ana eleman olarak da biyel kolunu tanımlayabiliriz. Pistonun aşağı hareketinde sıkıştırmaya, yukarı hareketinde de gerilmeye maruz kalır. Sürekli olarak zıt kuvvetlerin etkisi altında olan biyel kolu nedir şimdi daha yakından bakalım.
Biyel Kolu Çeşitleri
Araç içerisinde irili ufaklı pek çok önemli parça bir arada çalışarak güvenli bir sürüşün gerçekleşmesini mümkün kılıyor. Son derece küçük bir eleman olan biyel de bu parçalardan biri. Motorlarda kullanılan ve piston kolu olarak da adlandırılan biyel; piston pimi deliği, krank pimi deliği, biyel ana kolu, bağlantı kolu, çubuk kapağı ve çubuk kapağı cıvatasından oluşuyor. Biyel kolu çeşitleri ise genellikle büyük uç deliği olarak da isimlendirilen krank pimi deliğinin durumuna göre değişiyor. Üç ana kategoriye ayrılan biyel; parçalı, parçasız ya da ana biyel ve biyelcik olarak çeşitleniyor.
Biyel Kolu Hangi Malzemeden Üretilir?
Otomotiv sektöründe biyel kolu üretilirken genellikle dövme çelik veya alüminyum alaşımlar tercih ediliyor. Ayrıca kullanım amacına bağlı olarak bronz, dökme demir ve hatta hafif olması hedefleniyorsa titanyum dahi kullanılabiliyor. Malzeme seçimi tamamen pistonun maruz kalacağı kuvvete ve biyel kolunu kullanarak krank miline aktaracağı döndürme kuvvetine bağlı. Eğer malzemenin sert olması isteniyorsa çelik ve çelik alaşım malzemeler kullanılabiliyor. Bu tür malzemeler eğilse dahi kullanılmaya devam edildiği için epey avantajlı. Demir ise dayanıklılık yönünden memnun eden fakat deformasyon oluştuğunda kırılarak arıza oluşturabilecek malzemelerden biri. Bu tür önceliklendirmelerle kullanılan piston kolunun malzeme çeşidine karar verilebiliyor.
Biyel Kolu Arızaları
Biyel kolu ne işe yarar baktıktan sonra karşılaşılan arızalardan da kısaca bahsedelim. Biyel kolu sürekli olarak zıt kuvvetlerin etkisi altında olan bir parça olduğu için arızalar da kaçınılmaz olabiliyor. Çünkü bu zıt kuvvetler mühendislikte “yorgunluk” adı verilen bir duruma sebep oluyor. Yorgunluk kavramı, imal edilmiş bir parçanın maruz kaldığı sürekli kuvvetlerin sonucunda, zaman içinde eski mukavemetini kaybetmesini ifade ediyor. Piston aşağı inerken sıkışma, yukarı çıkarken gerilme şeklinde strese maruz kalan kol, ömrünü bir noktada tamamlıyor. Önemli olan, tasarımda biçilen ortalama kullanım ömrüne göre arızanın ortaya çıkışı. Ayrıca bu konuda önemli bir diğer unsur, ani sıcaklık değişimleri ve parçanın sürekli olarak maruz kaldığı termal stres. Bu tür durumların sonucunda biyel kolu yamulabiliyor ya da kırılarak işlevsiz hale gelebiliyor.
Biyel kolu arızaları hakkında daha detaylı bilgi edinmek, biyel kolu neden eğilir ve kırılır öğrenmek için buraya tıklayın!