Direksiyon Kutusu ve Arızaları

Direksiyon kutusu arızaları, sürüş güvenliğini tehdit eden en önemli durumların başında yer alır. Arıcın bu bölümünde oluşan arızalar, sürücünün direksiyon hakimiyetini kaybetmesine yol açabilir. Ciddi kazaların yaşanmaması için bu tür bir arızadan şüphelendiğiniz anda direkt olarak aracınızı bir uzmana göstermelisiniz. “Peki aracımda direksiyon kutusuyla ilgili arıza olduğunu nasıl anlarım?” diye düşünüyor olabilirsiniz. Direksiyondan gelen sesler ve sürüş sırasında hissettiğiniz ufak farklılıklar bu durumun habercisi. İşte direksiyon kutusunun işleyişi, arızaları ve belirtileri hakkında bilmeniz gerekenler:

Direksiyon Kutusu Nasıl Çalışır?

Direksiyon simidinden aldığı komutları tekerleklere aktaran mekanizmaya direksiyon kutusu denmektedir. Eğer direksiyon kutusu olmazsa aracın yönü değiştirilemez ve bu nedenle de yol hakimiyeti sağlanamaz. Direksiyon kutusu genellikle hidrolik ve elektrikli olarak çalışır.

Hidrolik direksiyon kutusu, hidrolik sıvıdan yararlanarak direksiyon hareketlerini tekerleklere iletir. Bu sistemde; pompa, valf ve hidrolik silindir gibi bileşenler yer alır. Direksiyon çarkı çevrildiğinde pompa, bu sistemdeki hidrolik sıvıyı valfe pompalar. Sonrasında valf, sıvının hidrolik silindire yönlendirilmesini sağlar. Son adımda ise hidrolik silindir, hidrolik sıvıyı kullanarak direksiyon kutusunun içerisinde yer alan dişli kutusundaki bir dişliye bağlanır.

Elektrikli direksiyon kutusu ise hidrolikten farklı olarak direksiyon hareketlerini, bir elektrik motoru yardımıyla tekerleklere ulaştırır. Bu sistemde de elektrik motoru, kontrol ünitesi ve dişli kutusu bulunur. Direksiyon çarkını çevirdiğinizde kontrol ünitesi elektrik motoruna sinyal gönderir. Sonrasında motor, dişli kutusundaki dişliye bağlı olan direksiyon milini çevirir. Bu, tekerleklerin dönüş hareketlerine dönüştürülür.

Direksiyon Kutusu Arızaları

Araçların pek çok parçasında olabileceği gibi direksiyon kutusu da zamanla yıpranabilir veya çalışma mekanizması bozulabilir. Ortaya çıkan arızalar ise yol güvenliğini önemli ölçüde tehdit eder. Karşılaşabileceğiniz direksiyon kutusu arızalarını birkaç farklı başlıkta inceleyebiliriz.

Direksiyonun Ağırlaşması/Sertleşmesi

En yaygın arızalar arasında direksiyon ağırlaşma/sertleşme sorununu söyleyebiliriz. Direksiyon kutusunun türüne göre bu tür bir sorunda bakılması gereken nokta da değişir.

Hidrolik Direksiyon Sertleşmesinin Olası Sebepleri:

• Lastiklerin hava basınçlarının düşmesi
• Rot ayarının bozulması
• Direksiyon sisteminin mekanik aksamının bozulması
• Direksiyon mafsalının paslanması
• Amortisör sistemindeki sorunlar
• Direksiyon kutusunun arızalanması
• Direksiyon pompasının arızalanması
• Direksiyon hidrolik yağının (ATF) azalması

Elektrikli Direksiyon Sertleşmesinin Olası Sebepleri:

• Elektrikli direksiyon sisteminin sigortasının atması
• Direksiyon kutusundaki problemler
• Direksiyon sistemi kablo tesisatında kopukluk olması
• Direksiyon sistemini besleyen elektrik motorundaki problemler

Hidrolik direksiyon sistemine sahip bir araçta direksiyon sertleşmesi yaşanmışsa ilk olarak direksiyon yağına bakılması gerekir. Eğer yağ eksilmişse tamamlanır ve direksiyon tekrar denenir. Diğer yandan yağ sızıntısı durumu varsa bu durumun kaynağı belirlenir ve gerekli onarım işlemi yapılır.

Elektrikli direksiyon sisteminde ise öncelikle sigorta kutusu kontrol edilmelidir. Eğer sigorta atmışsa araca yeni bir sigorta takılır. Ancak bu sorunun tekrar etmesi durumunda aracınızı bir elektronik ustasına göstermeniz gerekir.

Hidrolik direksiyonlu araçlarda direksiyon sertleşmesi neden olur sorusuna yanıt bulmak görece daha kolaydır. Örneğin direksiyon çevrilirken ses geliyorsa bu durumun direksiyon pompasından kaynaklandığı kolayca anlaşılabilir. Sonrasında arıza yapan parça değiştirilir ve sorun kolayca çözülür. Elektrikli direksiyonlarda ise aracın öncelikle OBD 2 soketinden arıza tespit cihazına bağlanması gerekir. Böylece aracın arıza kodu görülür ve arızanın olduğu parça belirlenir.

Direksiyonda Boşluk Oluşması

Direksiyonda boşluk hissi, sürücülerin sıklıkla karşılaştığı sorunların arasında yer alır. Bu sorun genellikle direksiyon mafsalının yıpranması, direksiyon kutusunun aşınması veya bağlantı elemanlarında meydana gelen arızalar sebebiyle ortaya çıkar. Otomobillerin direksiyonun sağ ve sol yönlerdeki 2’şer cm’lik boşluk normaldir. Ancak bu durum aracın hareket etmediği durumlar için geçerlidir. Hareket halinde oluşan ve süreklilik gösteren boşluklar, direksiyon kutusunda oluşan bir arızanın belirtisidir.

Direksiyon Çevirirken Gelen Sesler

Direksiyon simidinde hissedilen seslerin tamamı direksiyon sisteminden gelmez. Ancak metalin metale sürtünmesi şeklinde kulağınıza ulaşan bu sesinin kaynağı zaman zaman direksiyon kutusu olabilir. Direksiyon kutusunun içinde dişli grupları mevcuttur. Eğer bu dişliler eskimiş veya aşınmışsa direksiyonu her çevirdiğinizde ses çıkaracaktır. Ancak direksiyon sesi ara ara geliyorsa problemin kesinlikle direksiyon kutusundan kaynaklığını söyleyemeyiz. Bunun yerine ön takımda başka parçaların da kontrol edilmesi gerekir. Direksiyondan ses gelmesine sebep olan durumlar şu şekilde sıralanabilir:

• Amortisör Üst Rulmanı Arızası

Amortisör üst rulmanı arızalı olduğunda direksiyon çevrilirken ince bir tıklama sesi çıkar. Bu ses aynı zamanda direksiyon simidinde hissedilir. Rulmanların değişimi ile sorun çözülebilir.

• Direksiyon Pompası Arızası

Araçlar yıl aldıkça direksiyon pompasından ses gelmesi kaçınılmazdır. Bu sorun, direksiyon çevrilirken ortaya çıkan ses değişikliğinden anlaşılabilir. Direksiyon pompası, ATF direksiyon yağı ile çalışır. Bu sebeple yağın eksik olması pompanın ses yapmasına ve bozulmasına sebep olabilir. Belirli periyotlarla direksiyon sıvısını kontrol etmek, pompada ortaya çıkabilecek sorunların önlenmesini sağlar. Direksiyon pompasından ses geliyorsa kontrol edilmesi gereken bir diğer şey direksiyon hidrolik sıvısıdır. Direksiyon hidrolik sıvısı az ise direksiyon pompası ses yapacaktır. Eksik olan sıvı tamamlandıktan sonra direksiyonun bir kaç tam tur çevrilmesi gerekir. Ancak bu şekilde sorun çözülmüş olsa da sıvı kaçağını çözmek için aracınızı bir servise götürerek kontrol ettirmenizde fayda var.

• Hidrolik Yağın Kirlenmesi

Hidrolik yağ zamanla kir, tortu ve nem biriktirebilir. Bu durumda hidrolik yağın filtreleri tıkanabilir ve pompaya yeterli yağ akışı sağlanamaz. Sonuç olarak direksiyon pompası tıkırtı veya gıcırtı gibi sesler çıkarabilir.

• V Kayışı Arızası

Direksiyon simidini çevirdiğinizde kayış sesi geliyorsa sorun v kayış sisteminde olabilir. Çünkü direksiyon pompası esasında v kayışına bağlıdır. Eğer kayışın gergisi bozulursa boşluk oluşabilir ve kayış yük altında ses çıkarmaya başlar.

• Aks Kafalarının Arızalanması

Otomobilde güç aktarımının sağlandığı parça akstır. Aks kafaları zamanla arızalandığında araç tam tur durumundayken direksiyondan ses gelebilir. Böyle bir durumda aks kafasının veya tamamının değiştirilmesi gerekir.

• Direksiyon Kutusu Arızalanması

Direksiyon kutusu arızalandığında bir takım boşluklar oluşur. Bu boşluklar özellikle bozuk yollarda direksiyonda hissedilir. Arızanın giderilmesi için direksiyon kutusunun değişimi veya onarımı gerekir.

• Ön Takım Arızası

Aracın ön takımında oluşan boşluklar direksiyon simidinde hissedilir. Özellikle kötü yollarda direksiyon simidinden boşluk sesi gelebilir. Bu durumda yapılması gereken işlem ön takımdaki arızalı parçaların teşhis edilmesi ve arızalı parçaların değiştirilmesidir. Arızalı parçalar değiştirildiğinde araca rot ayarı yapılır.