Otomobil güvenlik sistemlerinin temelini oluşturan fren mekanizması, araçlarda yavaşlama ve durma görevlerini gerçekleştirir. Frenleme esnasında hidrolik de çok önemli bir yere sahiptir. Sistemin rahat ve sorunsuz bir biçimde çalışması için bir sıvı ya da yağ kullanılması gerekir. İşte bu noktada fren hidroliği karşımıza çıkar. Peki fren hidroliği nedir ve tam olarak ne işe yarar? Gelin inceleyelim.
Fren Hidroliğinin Görevi
Araçtaki fren sisteminin çalışma prensibi, basit biçimde anlatmak gerekirse baskı hareketine dayanır. Pedal aracılığıyla yapılan baskı, disklere veya kampana adı verilen sisteme balatalar aracılığıyla iletilir. Fren hidroliği de sürücü tarafından yapılan frenleme hareketinin, araçtaki fren mekanizmasına doğru oranda iletilmesini sağlar. Sistemin sorunsuz bir şekilde çalışabilmesi için fren hidroliği yağı adı verilen sıvı kullanılır. Böylece fren pedalına uygulanan güç, basınca dönüşür ve tekerlere iletilir. Bu ileti ile beraber balatalar disklere baskı işlemi gerçekleştirir. Sonucunda da otomobil fren yapmış olur.
Fren Hidroliği Yağı
Durma ve yavaşlama esnasında oluşan sürtünme, araçtaki diğer parçaların ısınmasına yol açar. Bu sürtünmeye bağlı ısınmanın dezavantajlarını en aza indirmek amacıyla hidrolik yağı kullanılır. Bu yüksek ısı, fren hidrolik sisteminde nem oluşmasına neden olabilir. Fren hidroliği bu nemi emer ve fren arızasına neden olmasını engeller. Ek olarak, fren hidroliği tüm hareketli parçalar için bir yağlayıcı görevi görür ve korozyonu önler.
Hidrolik yağının performansı güvenli sürüş için son derece önemlidir. Frenleme performansını doğrudan etkileyen yağ performansı, frenleme esnasında balataların disklere zamanında baskı yapmasını sağlar. Aksi takdirde frenleme geç veya az baskılı oluşabilir. Bu durum, sürüş güvenliğini hem sürücü hem yolcular hem de trafikteki diğer kişiler için tehlike atar.
Fren Fren sıvısı eklemek genellikle rutin araç bakımının bir parçası değildir. Düşük fren hidroliği tipik olarak fren balatalarınızın aşındığı ve yakında değiştirilmesi gerekeceği anlamına gelir. Fren hidroliği seviyesinde ani bir düşüş fark ederseniz bu, fren sisteminizde bir sorun olduğunu ve frenlerinizi değiştirmeniz gerektiğini gösterebilir. Eğer bir sorun olduğunu düşünüyorsanız hemen bir yetkili servis tarafından frenlerinizi kontrol ettirmenizde fayda var.
Hidrolik Yağı Kullanım Süresi
Halk arasında bilinenin aksine fren hidrolik yağı belli periyodlar ile değiştirilmesi gereken bir sıvıdır. Fren hidrolik yağının maksimum kullanım süresi 2 yıldır. İki yılın üzerinde kullanılan yağlar değiştirilmelidir. Normal şartlarda ise fren hidrolik yılının her yıl değiştirilmesi gerekir.
Fren Hidroliği Türleri
Türlerden bahsederken DOT ifadesi kullanılır. Fren hidroliği çeşitlerinde kullanılan bu kısaltma aslında “Department of Transportation” açılımından gelir ve ABD Ulaştırma Bakanlığının belirlemiş olduğu standartları simgeler. DOT standartları, günümüzde hidrolik sıvıların performans özelliklerini ve güvenlik gereksinimlerini belirlemektedir. DOT sınıfları şu şekilde ayrılır.
⦁ DOT 3
⦁ DOT 4
⦁ DOT 5
⦁ DOT 5.1
En yaygın kullanılan sınıflar DOT 3, DOT 4 DOT 3 ve DOT 5’tir. DOT 4 ve DOT 5.1 glikol bazlı sıvılardır. DOT 5 silikon bazlıdır. Temel fark, DOT 3, DOT 4 ve DOT 5.1’in suyu emerken DOT 5’in emmemesidir.
Fren Hidroliği Kullanırken Dikkat Etmeniz Gerekenler
- DOT 3 veya DOT 4 kullanan bir araçta DOT 5 sıvısı kullanmamalıdır.
- DOT 3 kullanan bir arabada DOT 4’ü kullanabilirsiniz, ancak bunun tam tersi yapılmamalıdır.
- DOT 5, ABS frenli araçlarda glikol sıvılarıyla iyi karışmaz.
- Fren hidroliği yerine asla başka bir sıvı koymamalıdır.
- Fren sıvısını dökmek boyalı yüzeylere ve cilalara zarar verebilir.
- Fren hidroliği ile temas ettikten sonra ellerinizi mutlaka yıkamalısınız.
Ne Tür Bir Fren Hidroliği Kullanmalıyım?
Aracınızın ne tür fren hidroliğine ihtiyacı olduğunu belirlemenin en iyi yolu, aracınızın kitapçığını kontrol etmektir. Ayrıca aracınızda kullanılan fren hidroliği türünü tanımlamak için ana silindir haznesi kapağını kontrol edebilirsiniz.
Fren Hidrolik Yağı Biterse Ne Olur?
Hidrolik yağ sıvısı çok azalır veya tamamen biterse fren mekanizmasında sorun yaratabilir. Bu tür bir durumda otomobilin gösterge panelinde uyarı lambası yanar. Eğer yağ en kısa sürede yenilenmezse fren silindirleri, fren pompası, fren hortumları ve diğer parçalar zarar görebilir ve onarım veya tamirat gerektirebilir.