Frenler, araçların güvenli sürüşü için önemli bir parçadır ve araçların hızını kontrol etmek ve durdurmak için kullanılır. Fren sistemleri, araçların özelliklerine ve kullanım amaçlarına göre farklılık gösterebilir. Bu yazımızda fren sistemini ve fren sistemi çeşitlerini meraklıları için açıkladık.
Araçlardaki Fren Ne İşe Yarar?
Fren, aracın hareketini durdurmak ya da hızını azaltmak için kullanılan bir sistem bütünüdür. Frenler; mekanik, hidrodinamik veya elektriksel yollarla kinetik enerjiyi absorbe ederek etki yaparlar. Araçların güvenliği için en önemli parça arasında yer alır. Fren sistemleri, farklı tiplerde olabilir. Hidrolik fren sistemleri, elektronik fren sistemleri gibi çeşitli teknolojiler kullanılabilir. Peki arabalarda kaç tane fren sistemi var biliyor musunuz? Motorlu taşıtlarda genel anlamda iki adet fren yer alır. Ancak biz bu başlığımızda sizlere üç farklı fren yapısından bahsedeceğiz. İlk olarak el freni, duran aracın sabit kalması için kullanılırken fren pedalı, aracın yavaşlaması veya durması için kullanılır. Bunun dışında sürücü ayağını gazdan çektikten sonra da araç yavaşlayıp durur. Bu fren sistemine ise motor freni adı verilir.
Fren Sisteminin Hava Yapması
Bazı sürücüler, “fren neden hava yapar?” veya “fren havası nasıl alınır?” gibi soruların cevaplarını merak ederler. Öncelikle frenin neden hava yaptığından bahsedelim. Fren balataları aşındıysa ve fren hattındaki sızıntılar fren sistemine girdiyse hava kabarcıkları oluşur. Araçtaki frenin hava yapması pedalın yumuşamasına neden olur. Bu yüzden fren, görevini tam olarak gerçekleştiremez. Bu durumda kaza riskini artırdığından dolayı önemsenmelidir. Fren sistemine hava girdiğinde arabanın durma mesafesi normalin üzerine çıkar. Yokuş aşağı inişlerde fren pedalına normal sürenin üzerinde basılır. Peki, fren havası nasıl alınır ona da değinelim. Kaza riskini arttıran fren havasını almanın birden çok yöntemi var. Manuel, vakumlu, yerçekimi veya ters akış hava alma yöntemleri bu süreçte kullanılabilir. Ancak burada önemli bir nokta var. Fren çok hayati bir sistem olduğundan dolayı alanında yetkili kişilerce gerekli işlemler yapılmalıdır.
Araçlardaki Fren Sistemleri ve Çeşitleri Nelerdir?
Teknolojik ilerlemelerle birlikte araç güvenliği konusu son yıllarda pek çok gelişim yaşadı. Özellikle fren sistemlerinde önemli yenilikler araçlara entegre edildi. İçeriğimizin bu kısmında olası kazaları ve çarpışmaları minimuma indirmeyi hedefleyen fren sistemlerinden kısaca bahsedeceğiz.
Hidrolik Fren Sistemi Nedir?
Fren hidroliği kullanılarak aracın frenleme organları çalıştırılır. Aynı şekilde bu yolla basınç fren pedalından balatalara aktarılır. Bir diğer ifadeyle hidrolik fren sistemi, araç frenlerinin çalışmasını sağlamak için hidrolik prensiplerini kullanır. Fren pedalına basıldığında, hidrolik sıvı basıncı artar ve bu basınç tekerleklerdeki fren mekanizmasına iletilir. Bu sayede, tekerleklerin frenlenmesi ve aracın durması sağlanır.
Havalı Fren Sistemi Nedir?
Havalı fren sistemi, araçlarda fren basıncının hava yoluyla iletilmesine dayanan bir fren sistemi türüdür. Bu sistemde, hava kompresörü adı verilen bir alet kullanılarak fren basıncı oluşturulur. Fren pedalına basıldığında hava boşalır ve bu sayede frenleme işlemi gerçekleşir. Ağır vasıta ya da ağır ticari olarak tabir edilen araçlarda kullanılır.
EPB Sistemi Nedir?
Bir diğer gelişmiş fren sistemimiz de EPB sistemidir. Elektronik Park Freni (EPB), adından da anlaşılacağı gibi park sistemidir. Klasik el freni sistemlerinin gelişmiş bir versiyonu olarak karşımıza çıkar. Aynı zamanda yeni nesil otomobillerde sıklıkla kullanılır. EPB’nin amacı ise aracın park halindeyken hareket etmesini önlemektir.
ABS Fren Sistemi Nedir?
Anti-lock Braking System kelimelerinin kısaltması olan ABS, Türkçede kilitlenmeyi önleyici fren sistemi olarak isimlendirilir. ABS sistemi, ani frenlemelerde aracın tekerleklerinin kilitlenmesini önlemek için tasarlanmıştır. ABS fren sistemi sayesinde tekerleklerin dönüş hızı kontrol edilir ve frenleme kuvveti azaltılır veya artırılır.
ESP Sistemi Nedir?
ESP (Electronic Stability Program), Türkçede “Elektronik Stabilite Programı” olarak adlandırılır. ESP sisteminin görevi ise araçların yol üzerinde daha güvenli ve stabil bir şekilde seyahat etmelerini sağlamaktır. Çok sayıda sensörle çalışarak aracın hareketlilik durumunu devamlı olarak kontrol eder. Böylece araç kaymasını ya da savurulmasını önler.
MSR Sistemi Nedir?
MSR özelliği, kaygan zeminlerde tekerleklerin bloke olmasını önlemek için kullanılır. Bu özellik sayesinde tekerleklerin kayması önlenir. Sistem bunun için motor frenini kullanır. Aynı zamanda MSR sistemi de diğer sistemler gibi pek çok sensörlerle iş birliği yapar. Bilgileri kullanarak motor devrini ve torku kontrol eder. Bu sayede aracın kaymasını engellenir.
ASR Fren Sistemi Nedir?
ASR (Anti Patinaj Sistemi), araçların kalkışı esnasında tekerleklerin patinaj yapmasını engellemek için geliştirilmiştir. Patinaj ise tekerleklerin yol yüzeyi ile yeterli bir tutuş sağlayamaması sonucunda meydana gelen kaymadır. Bu anlamda ASR sistemi, tekerleklerin dönüş hızını kontrol ederek patinajı önlemek için frenleme kuvvetini düzenler.
EBD Sistemi Nedir?
Elektronik fren güç dağılımı (EBD), fren gücünü tekerleklere dengeli bir şekilde dağıtmakla görevlidir. Bu sistem, aracın frenlenme esnasında her bir tekerleğe farklı frenleme kuvveti uygular. Böylece frenleme performansını en iyi şekilde kullanır.
BAS Sistemi Nedir?
ABS ile entegre çalışan BAS (Fren Yardım Sistemi), acil durumlarda fren basıncını artırır ve aracın daha kısa mesafede durmasını sağlar. Bu sistem sürücünün ani olarak fren pedalına basmasıyla aktif hale gelir. Böylece araca maksimum fren basıncını uygular.
EPB fren sistemi nedir ve arızaları hakkında daha fazla bilgi edinmek için buraya tıklayabilirsiniz!