1 Mayıs İş Bayramın’a bir gün kala, tamamen işçi olmakla ve emekle ilgili bir makale paylaşmak istedik. İşçi hakları kavramı nasıl doğdu, iş ve mesai kavramları nasıl yasalarla düzenlendi, kadınlarla erkekler için eşit maaş bir zamanlar epey şaşırtıcı bir fikir miydi?
Mesai Düzenlemesi Nasıl Başladı!
Otomotiv endüstrisi, dünyada seri üretimin gerçek anlamda başladığı yerdir. 1900’lü yılların başlarında farklı Avrupa’lı ve ABD’li markalar otomobil üretmeye başlamıştır. Başlangıçta tamamı erkek olan zamanla da ucuza çalışan üstelik de çok daha özverili çalışan kadın işçilerle sektör büyümüştür. Takvimler 1920’leri gösterdiğinde adı Henry Ford olan Michigan’lı bir çiftçi çocuğu otomotiv endüstrisinin, dünya sanayisinin ve işçilik, sendika, mesai kavramlarının tarihini baştan yazmak üzereydi.
Motive Etmek mi Kırbaçlamak mı İş Verimliliğini Arttırır?
Genç bir girişimci ve mühendis olan Henry Ford, kurduğu otomobil fabrikasında çalışan verimliliğini arttırmak üzere sürekli düşünüyor, işçilerin daha fazla hatasız üretim yapmalarını yani zamanı en verimli şekilde kullanmalarını sağlamanın bir yolunu arıyordu. Rakipleri, defalarca kez iş saatlerini arttırmayı, daha disiplinli çalışma koşulları yaratmayı deneyerek verimliliğe ulaşmak üzere epeyce bir çaba göstermişti.
Henry Ford, iş verimliliği için motivasyon denilen şeyin önemini fark etti. İşçileri ezerek, daha çok çalıştırarak daha iyi sonuçlar alınamayacağını ancak onları iyi şeylere sahip olma konusunda ikna ederek, kendilerine ve yaşamlarına zaman ayırmalarını ve daha çok çalışırlarsa daha çok kazanmalarını sağlayarak iş verimliliğini arttırabileceğini düşündü. Bugün, yani 2018 yılında ülkemizde bir çok işletme sahibinin ya da yöneticisinin kulağına hala “ütopik” gelecek olan bu düşünce ile bazı efsane mottolarla hayata yeni bir yol açtı. Neydi bunlar…
Henry Ford, önce “herkes için otomobil” dedi. Yani o dönemde sadece özel bir azınlık otomobil alıp, ulaşım konusunda bu lüksü yaşarken ki otomobillerin hayata değer katan başka bir tarafı da var; işçilerin bir otomobile sahip olduğu pek görülmüş şey değildi.
Ford fabrikalarında seri bir üretim bandı kuruldu. Akan bant üzerinde işçiler daha hızlı ve daha seri montaj yapacaktı. Bu, işletme ve sanayi tarihinde büyük bir devrim yarattı.
Çok daha fazla otomobil üretilecek ve bunların bazı modelleri (Ford Model T gibi) herkesin sahip olabileceği, işçilerin de maşlarıyla satın alabileceği fiyatlarda satılacaktı.
İşte bu iki fikrin üstüne bir de işçilere mesai ücreti ödeme, çalışma saatlerini dinlenebilecekleri, kendilerine zaman ayırabilecekleri şekilde düzenleme de eklenince tüm patronlar pipolarını içerken “sen delisin Ford” diyor olmalıydı.
Ancak kısa sürede bu üç motto ve bunların getirdiği iş fikri başarıya ulaştı. Dünyanın en fazla otomobil üretimi, en fazla satışı ve en başarılı iş verimliliği elde edildi.
Kısa bir süre sonra da fabrikalar birer ikişer seri üretime, iş saatlerinde haftalık belirli bir dilime, sendikalaşmaya doğru gittiler.
Artık Herkes İçin Otomobil Yok!
“Herkes için otomobil” diyen Henry Ford, aslında gerçek pazarın tabandaki işçiler olduğunu, onların da ürettikleri şeye sahip olmanın heyecanını yaşamaları gerektiğini, gerçek motivasyonun hayallere ulaşmakla ve kendi yaşamını değerli bulmakla ilgili olduğunu keşfetmişti. Üstelik bu fikirlerin dünya endüstri devrimine dahil olması “herkes için otomobil” sözleriyle oldu. Ancak bugün Ford markası otomobil üretimini geniş çapta durdurma kararı aldı. Artık sadece kamyon, pick-up ve bazı özel modellerin üretimine odaklanacaklar. Bu da çok ironik değil mi?
Ford Otomobil Üretmeyecek Haberinin Detayları Şöyle:
Marka geçtiğimiz hafta Amerika’daki genel merkezinden bir açıklama yaptı. Bu açıklamaya göre, markanın RS serisi, Mustang serisi dışında otomobil üretimine son vereceği belirtildi. Sedan ve HB modeller artık üretilmeyecek. Markanın en büyük pastayı topladığı SUV, 4X4, pick-up üretimi güçlendirilecek.
