Karbüratör Nedir?
Karbüratör, her ne kadar adını artık eskisi kadar duymasak da eskiden kullanılmış ve şuan kullanılan birçok araba modelinde yer etmiştir. Bu yüzden her konuda olduğu gibi bu konuda da bir bilgi birikimi edinmeden geçmek doğru olmaz.
Karbüratör, içten yanmalı benzinli motorlarda, motorun silindirlerinde yanacak benzin-hava karışımını sağlayan motor parçasıdır. İçten yanmalı motorlar silindirin yanma odasında yakıtın yanması-patlaması prensibine dayanırlar ve yanma için de oksijen, yani hava gereklidir. Karbüratörün görevi de bu hava- yakıt karışımını ayarlamaktır.
Benzinin yanabilmesi için hava ile karışması gereklidir. Yanmanın uygun bir şekilde gerçekleşmesi için oranların yaklaşık 15’e (14.7) birim havaya 1 birim benzin ile oluşur. Günümüzde bu karışımın kontrolü elektronik olarak sensörler, enjektörler ve motor işletim ünitesi tarafından yapılmaktadır.
Karbüratör Terimleri
1 Emme Manifoldu
Emme manifoldu üzerine bağlı bulunan karbüratör, benzin ile havayı uygun oranlarda karıştırarak emme manifolduna verir buradan da silindirlere iletilir. Emme manifoldu, hava filtresinden gelen havayı toplayarak, motorun ihtiyacına göre hava oranını emme subapları vasıtasıyla silindirlere yollar. Emme manifoldundan gelen hava, yakıt ile karışarak yanmayı gerçekleştirir.
2 Benzin Pompası
Benzin deposunda bulunan benzini çekip karbüratöre gönderir. Bir diğer adı yakıt pompasıdır. Kam mili üzerinde bulunan özel bir kamdan bir kol vasıtasıyla hareket alarak çalışır. Kol yukarı kalktığında diyaframı aşağı indirir ve giriş supabından benzini emer, kol aşağı indiğinde diyaframın altındaki yay diyaframı yukarı kaldırır, benzin çıkış supabından karbüratöre gönderilir.
3 Rolanti Vidası
Motorun rolantide çalışmasını sağlayan parçadır. Motor rolantide çalışırken gerekli benzin hava karışımını sağlamak için stopper görevi görerek gaz kelebeğinin minimum açıklığını ayarlayan vida olarak tanımlanır. Rölanti ayarı, rölanti ayar vidasının döndürülmesiyle ayarlanır. Karbüratör rölanti ayar vidası genellikle gaz kelebeğine ve kelebek kumanda koluna yakın ve yaylı bir vida şeklindedir. Stopper ayarı arttırıldıkça rolanti devri yükselir. Bu nedenle karbüratörlü araçlarda rolanti ayarı manuel olarak yapılmaktadır. Sistemde yapılacak değişikler sonrası rolanti devri değişeceğinden dolayı tekrar ayarlanması gerekir. Ayarı motor çalışır vaziyetteyken rolanti hızı takip edilerek yapılır.
4 Karbüratör Şamandırası
Karbüratör şamandırası, karbüratör içerisinde bulunan ve yakıt haznesinde belli bir seviyede yakıtı tutmasını sağlayan parçadır. Benzin seviyesi üst limite geldiği anda benzin üzerinde yüzen şamandırada yukarı hareket yaparak yakıt girişini keser ve yakıtın seviyesini belirler. Yakıt azaldıkça şamandıra aşağıya iner ve yakıtın hazneye girmesini sağlar.
5 Karbüratör Jiklesi
Jikle karbüratörün ağzında gerektiğinde içeri giren havayı bloke eden bir parçadır. Jikle kelebeği karbüratör üstünde boğaz girişinde bulunur. Jikle soğuk motoru çalıştırmak için gereken yakıt karışım ayarlarını yapar. Hava-yakıt karışımı çok soğuk olunca motor düzgün çalışmaz veya zaman zaman durur. Soğuk havalarda ihtiyaç duyulan jikle çekildiği takdirde jikle kelebeği kapanarak havanın girişini bir miktar azaltır. Zengin karışım soğuk havalarda motorun kolay çalışmasını sağlayacak ve motor ısındıktan sonra jikle kolu eski haline getirilecektir. Yani jikle, motora verilecek havanın miktarını azaltır.
6 Karbüratör Yakıt Kesme Selenoid Valfi
Hem benzin hem lpg ‘li araçlarda benzin otomatiği ile karbüratör arasında konumlandırılan bir elektromanyetik valftır. Kontak anahtarı kapatıldığında rolanti devresine giren yakıt kesilir ve motorda yakıt kesildiği için motor stop eder. Kontak açık konumdayken selenoid valf elektriklendiği için açık konuma gelir ve motorun rolanti hızında çalışması sağlanır. Eğer selenoid valfinde arıza oluşursa motora benzin yürümeyecektir.