Motor Yağı Hakkındaki Her Şey

Araçta yer alan sıvılar, arabanın sistemli ve hasarsız çalışmasının mihenk taşıdır. Özellikle motorun zarar görmesini önlemek amacıyla yeterli miktarda motor yağı şarttır. Motor yağları genellikle araç tiplerine göre farklılık gösterir. Ayrıca her motor yağının viskozite değerleri bulunur. Yağ sayesinde aracın hareketli aksamları yeterli güçte çalışır. Peki, motor yağı nedir? Motorun parçaları arasında kaygan bir tabaka oluşturur ve sürtünme sırasındaki aşınmayı önler. Ayrıca aracın motor bölümündeki kir birikmesini önler. Araç sahibini uzun vadede paradan ve zamandan tasarruf ettirir.

Araçların motor kapasiteleri farklılık gösterir. Bu nedenle her araca farklı ve doğru miktarda yağ konulmalıdır. Kaliteli yağ, motor sağlığı için önem taşır. Motor yağını kontrol edebilmek ve arızalarını anlamak adına sistem için de pek çok yardımcı elemanda bulunur. Yağ lambası ve motor yağ çubuğu yardımcı elemanlara örnek verilebilir. Ayrıca periyodik olarak yağların bakımı yapılmalıdır. Bakım aksatıldığında araçta arızalar meydana gelebilir. Örneğin, araçta yağ kaçakları ya da aşınmalar görülebilir.

Motor Yağ Çubuğu

Motor yağ çubuğu araçtaki yağı kontrol etmeye yarar. Çubuk motorun altında yer alan yağa ulaşmak için yeterince uzundur. Motor yağ çubuğu sayesinde motor içinde yer alan yağ miktarı kolaylıkla anlaşılır. Motor çubuğuyla yağ kontrolü yapılmadan önce doğru verileri alabilmek adına araç düz bir zeminde olmalıdır. Peki, yağ çubuğu olmadan yolculuğa çıkılır mı? Yağ çubuğu olmayan bir araç yola çıkarsa oluşan boşluğun içinde kirlenmeler olabilir. Ayrıca karterde aşırı yağ basıncı sorununa ve motordan yağ akmasına neden olabilir. Bu sebeple yağ çubuğu olmadan yola çıkmak sakıncalıdır.

• Yağ Seviyesi Kontrolü

Yağ kontrol çubuğu sayesinde aracınızın yağ seviyesini öğrenmenin mümkün olduğunu söylemiştik. İdeal yağ seviyesini çubukta yer alan iki çizgiden anlayabilirsiniz. Çubuğun üst çizgisi maksimum seviyeyi gösterirken altındaki çizgi ise minimum seviyeyi gösterir. Yağınız çubuktaki iki çizgi arasında yer alıyorsa yağ ideal düzeydedir. Fakat motorun yağını kontrol ederken motorun sıcak olmamasına dikkat edin.

Yağ Lambası 

Araçta arıza meydana geldiğinde kokpitte bazı uyarı lambaları yanar. Sürücülerin bu arıza lambalarını takip etmesi gerekir. Yağ arızası durumunda yağ lambası yanmaya başlar. Motor için önemli bir işleve sahip olduğu için yağ lambası yandığında gerekli kontroller sağlanmalıdır. Ayrıca motor yağı bittiğinde aracın arıza gösterge panelinde yağın azaldığına dair uyarı işareti belirir.

Motorun Yatak Sarması 

Yatak adı verilen parça, motorda dönmekte olan sistem parçalarının arasındaki sürtünmeyi azaltır. Motor bloğu ve dönen krank arasına ana yatak adı verilir. Bunun yanında piston kolları ve krank mili arasındaki yataklar, kol yatağıdır. Yeterli yağ ve soğutma sıvısına sahip olmayan motor, aşırı ısınırsa yatak sarmaya başlar. Böyle bir durumda aracınızın yağ lambası sizi uyaracaktır. Yatakların yağsız kalması motor performansını etkileyerek aşınmalara neden olur. Bu nedenle de krank mili, yataklar ve piston kolları hasar alabilir, motor bloğuna sıkışabilir. Arıza sonucunda aracın motorundan dumanlar çıkmaya başlayabilir. Bu durumda aracı kenara çekmeli veya en yakın yetkili servise götürülmelisiniz.

Araç Yağından Kaynaklı Arızalar

Araçtaki yağın belirli bir seviyede ve uygun sıcaklıkta olmasının yanı sıra motora uygun olması gerekir. Eğer yağ, yeterli sıcaklıkta değilse katılaşır ve sıcaklığı arttığında birtakım arızalar yaşanır. Bu sebepten ötürü araçta güçsüzlük, çalışma sorunları, oksijen sensöründe problemler görülebilir. Ayrıca motora yağ göndermeye yarayan yağ pompası gibi elemanlarda da arızalar yaşanabilir.

Aşırı Isınan Motor

Yağın görevini yerine getirmesi için belirli akışkanlıkta olması gerekir. Fakat yağ zamanla kalınlaşır ve yapışkan hale gelir. Zaman içerisinde sorunlara yol açarak motorda tortu birikmesine neden olur.

Kötü Yakıt Ekonomisi

Yağ birikintileri ya da yakıt enjektörlerinin tıkanması, aracın litre başına kilometresi üstünde olumsuz etkilere neden olabilir. Araç yakıtını daha tasarruflu kullanmak için dikkat edilmesi gereken hususlardan biridir.

Aşırı Emisyonlar

Kötü yağ şartlarından dolayı verimi azalan motor, hidrokarbon oluşturmaya başlar. EGR sisteminin yanma alanlarındaki kalıntılar artar. İşlevini kaybetmiş yağ hem araca hem çevreye daha çok zarar vermeye başlar.

Yağa Su Karışması

Aracın motor soğutma sıvısı, yağ kadar önemlidir. Bahsi geçen iki sıvının doğal şartlarda birbiri ile teması yoktur. Fakat zaman zaman bazı arızalar, soğutma sıvısının yağ karışmasına neden olur.  Genel olarak yağa su karışmasının iki sebebi var. Birincisi, silindir kapak contasının arızalanması; ikincisi, yağ soğutucusunun arızalı olmasıdır.

• Silindir Kapak Contası 

Conta, silindir kapağı ve motor bloğu arasında yer alır. Görevi, silindirler arasına girebilecek yabancı maddeleri engellemektir. Araçta yağdan kaynaklı meydana gelebilecek arıza sonucu, silindir kapak contası yanabilir. Yanan conta işlevini kaybeder ve yağa su karışır. Fakat tam tersi durumlarda soğutma suyuna yağ karışabilir. Motorun su tankı kapağı açıldığında yağ ve soğutma sıvısı birbiri içinde çözünemediğinden dolaylı kolaylıkla anlaşılır. Yağın suya karıştığını anlamak için motordaki yağdan bir miktar boşaltılır. Eğer yağda köpürme ve kabarcık oluşumları varsa arıza tespit edilir.

• Yağ Soğutucu

Yağ soğutucudan kaynaklı, yağa soğutma suyu karışırsa motor kontrol arıza lambası yanar. Ayrıca motor yağına soğutma sıvısı karışırken contada olduğu gibi soğutma sıvısına da yağ karışabilir. Bunun dışında motor yağ soğutucu arıza belirtileri ise aşağıdaki gibidir:

• Egzozdan duman çıkması
• Motor performansının düşmesi
• Yağ basınç göstergesinin yanması
• Motorun hararetli ve gürültülü çalışması
• Motorun titremesi ve aracın stop etmesi

Yağ Pompası 

Yağ pompası, motora krank devri ile orantılı yağ gönderir. Fakat yağ pompasında arıza meydana gelirse motor yağ devri yapamaz duruma gelir. Aracın yağ lambası yanarak sürücüye uyarı verir. Pistonların krank miline entegre alanlarında krank milinin hareketini sağlayan yataklara yağ gitmez. Bunun sonucunda piston kolu krank milinden çıkarak bloğu delebilir. Yağ pompasında oluşacak arızalar maddi ve manevi pek çok olumsuz sonuç doğurabilir.

• Metal Yorgunluğu ve Yıpranma

Araç parçaları, belirli kilometreyi geçtikten sonra ya da artan yaşla birlikte yıpranmaya başlar. Bu sebeple de eski performansını sergileyemez. Bahsettiğimiz durum yağ pompalarında da aynıdır. Yıllar ilerledikçe bu parçada metal yorgunluğu ve yıpranmaya belirtileri ortaya çıkar. Burada dikkat etmeniz gereken en önemli şey, aracınızın periyodik bakımlarını zamanında yaptırmak olacaktır.

• Katkı Maddelerinin Kullanımı

Motor yağlarının kendi bileşenlerinin bozulmaması adına içerisine herhangi katkı maddesi eklememek gerekir. Katkı maddesi eklendiğinde yağın kimyasal yapısında bozulmalar yaşanabilir. Ayrıca motor yağı eklerken eski yağın tamamen boşaltıldığından da emin olunmalıdır.

• Yağın Dolu Olmasına Rağmen Yağ Işığının Yanmaması

Araç arızalarının maddi ve manevi boyutlarını minimalize edebilmek için yağ sensörünün doğru çalışması önemlidir. Motorunuzda yeterli yağ olmasına rağmen yağ ışığı yanıyorsa bu durum, sensörde arıza olduğunun işareti olabilir. Kötü yağ pompası ve yıpranmış yağ basınç sensörü, arızanın temelleri arasında yer alabilir.

Motor Yağı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Sürücüler, araçlarında meydana gelen motor yağı arızaları sonucunda bazı sorular sormaktadır. İçeriğimizin bu kısmında arızalara dair sıkça sorulan soruları sizler için derledik.

Motor Yağ Seviyesi Neden Eksilir?

Kilometre arttıkça yağda eksilmeler görülür. Bunun dışında yağlama sistemi parçalarında çatlak ya da sızıntı varsa da yağ eksilir. Ayrıca aracın egzoz dumanında mavi ışık olursa arabanın yağ yakma ihtimali yüksektir.

• Yağ Sızıntısı/Kaçağı

Yağ sızıntılarının temeli genel olarak keçe, conta gibi sızdırmazlık elemanlarının arızalanmasından kaynaklanır. Ayrıca aşınma veya yıpranmalardan dolayı motorda çatlaklarda olabilir. Eğer sürekli yağ eklemenize rağmen motor yağı çubuğu kuru çıkıyorsa yağ kaçağına işarettir.

Araç Yağsız Çalışırsa Ne Olur?

Motorun çalışması için yağa ihtiyacı vardır. Araç çalışırken iç parçaların birçoğu yüksek hızlarda hareket eder. Bu sebeple yağı olmayan araçlarda, parçalarda ısınma ve aşınma sebebiyle büyük hasarlar meydana gelir.

• Yağ Basıncı Düşmesi

Zaman zaman aracın yağ basıncı düşer. Bu durumun pek çok nedeni olabilir. Otomobil üreticileri, üretimini yaptıkları araca uygun yağ önerisini yapmaktadır. Araca yanlış yağ eklendiğinde yağ basıncında düşüş yaşanabilir. Ayrıca tıkalı yağ filtresi de yağ basıncını düşürür. Aşınmış yağ pompası, aşındığı ya da bozulduğu durumlarda görevini yerine getiremez. Bu yüzden uygun basınç sağlanamaz.

• Yağ Seviyesinin Fazla Olması

Zaman zaman araç sahipleri, “motor yağ seviyesi aşırı yüksek olursa ne yapmalıyım?” gibi sorular sorabiliyor. Öncelikle araçlar belirli bir kilometrenin üzerine çıktığında yağları kontrol edilerek değiştirilmelidir. Yağ seviyesinin 100 ml ya da 200 ml fazla olduğu durumlarda herhangi sorunla karşılaşılmaz. Fakat 0.5 litre ya da 1 litre gibi bir fazlalık söz konusuysa yağ basıncı artar. Bunun sonucunda krank mili, pompa ve filtre zarar görebilir. Artan basınç nedeniyle de keçelerde yağ kaçakları meydana gelebilir. Ayrıca yağda köpürmeler görülebilir. Köpüklü yağ, yeterli yağlama görevini yerine getiremez.

Motor Yağ Çubuğu Üzerinde Yağ Yoksa Ne Yapılmalı?

Yağ eklendikten sonra motor yağ çubuğu hala kuru ise nedenini bulana kadar motoru çalıştırmamak doğru olacaktır. Kontrol esnasında motor yağ çubuğunun soğuk olması daha iyidir. Soğuk olan çubuk, kuru olma eğilimindedir. Ayrıca aracın yağını doğru yere döktüğünüzden de emin olmalısınız. Motor yerine şanzımanın içerisine yağ dökmeniz hasara yol açabilir. Bu sebeple aracınızı iyi tanımalısınız.

Motor Yağının Siyah Renge Dönüşmesi 

Motor yağı araca ilk eklendiğinde altın rengine sahiptir. Daha sonrasında yağın siyah renge döndüğünü ve içinde partiküller olduğunu görebilirsiniz. Fakat böyle bir durumda yağınızı değiştirmenize gerek yoktur. Bu konuda otomotiv üreticileri, araçlar için belirli bakım yöntemleri önermektedir.

Motor Üflemesi Nasıl Anlaşılır? 

Bu konu kısaca, segmanların belirli bir süre sonra erozyona uğramasıyla motor içerisinde yeterli basıncın meydana gelmemesiyle ilgilidir. Motorun tipine göre motor üflemesi pek çok yolla anlaşılabilir. Örneğin yağ kapağı açılarak üfleme olup olmadığı fark edilir. Araç çalışır vaziyetteyken yağ kapağı açılır ve kapak sıkmadan üstünde bırakılır. Eğer kapak alttan gelen havayla düşer ya da fırlarsa motor üflemesi vardır. Diğer bir kontrol yöntemi ise yağ çubuğuyla yapılır. Yağ çubuğu çekilir, conta kısmına sıkıştırılmadan bırakılır. Ardından çubuk basıncın etkisiyle çıkarsa aracın üfleyip üflemediği anlaşılmış olur. Tabi, farklı motor türlerine göre yöntemler değişir. Örneğin yeni üretilen araçlarda zaman zaman yağ çubuğu olmayabiliyor.

Motor Yağı Değişmezse Ne Olur?

Motor yağı parçaların birbirine zarar vermesini engellediği için gerekli zamanlarda değiştirilmelidir. Kirli yağ değiştirilmezse motor, aldığı baskılardan dolayı daha erken yıpranacaktır. Tabi, bunun sonucunda motorun ömrü kısalacak ve performansı düşecektir.

Motor Yağı Değişimi

“Motor yağı ne zaman değişmeli?” sorusu araç sahipleri tarafından sıkça sorulan sorular arasındadır. Motorun içerisinde zamanla oluşan ve diğer parçalardan gelen partiküllerin geçişini yağ filtresi engeller. Fakat zaman zaman yağ filtresi işlevini kaybeder. Motor yağı da kirlenmeye başlar. Kirlenen yağ mümkün olan en kısa sürede değişmelidir. Ayrıca bazı kaynaklara göre 10 kilometrede bir olarak değiştirilmesi önerilir. Bu noktada motor yağının alanında uzman personel tarafından değiştirilmesi daha doğru olacaktır. Çünkü aracın yerden yukarı kaldırılmasını gerektirecek işlem söz konusudur. Ayrıca bu alanda yeterli bilgiye sahip olmayabilirsiniz. Merak edenler için yağ değişim sürecini anlatalım. İlk olarak motor yağı değişimi için gerekli bazı malzemeleri sayalım.

• Huni
• Motor yağı
• Plastik kap
• Plastik eldiven
• Temizlik için bez
• Yağ filtresi anahtarı
• Araç krikosu ekipmanı

Aracın motoru soğuk şekilde kaldırıldıktan sonra yağ karterinin yeri tespit edilerek eski yağ boşaltılır. Eğer karterde herhangi bir çatlak ya da kırık varsa yağ kaçaklarına neden olur. Bu yüzden uzman personel karteri değiştirilecektir. Yağ değişim esnasında uzman personel gerekli gördüğü durumlarda yağ filtresini de değiştirecektir. Servislerde motor yağı değiştirmenin süresi ise genel olarak 30 ila 50 dakika arasıdır. Fakat motora yapılacak diğer işlemler ve servisin yoğunluğuna göre süre değişiklik gösterebilir.

Motor Koruma Nedir, Nasıl Uygulanır?