Otomobil kullanıcılarının karşılaştığı yaygın sorunlardan biri olan lastik patlamaları, günlük hayatta sürücülere büyük sıkıntı çıkarıyor. Bu gibi beklenmedik durumlarda araca zarar vermeden ve güvenliği riske atmadan yola devam edebilmek için stepne kullanmak gerekebiliyor. Peki ama stepne nedir biliyor musunuz? Bu yazımızda stepnenin ne demek olduğunu cevaplarken farklı tiplerini ve nasıl kullanılması gerektiğini de detaylı bir şekilde ele alacağız.
Stepne Ne İşe Yarar?
Stepne, otomobillerde lastik patlaması gibi acil durumlarda kullanılmak üzere taşıtın bagajında bulundurulan yedek lastik anlamına geliyor. Aynı zamanda stepne kelimesi, İngilizce “spare” kelimesinden türemiştir ve Türkçe’de yedek anlamında kullanılıyor. Bununla beraber halk arasında stepne kelimesi yerine bazen istetme kelimesi de kullanılıyor. Ancak bu sözcükler, anlam olarak birbirlerine denk kelimelerdir. Kısaca stepne/istetme, sürücülerin yolda güvenle ilerlemelerine olanak tanıyor ve yol yardım hizmetlerine ulaşana kadar geçici olarak kullanılıyor. Aynı zamanda periyodik bakım ya da oto ekspertiz yaptırdığınız esnalarda da stepne lastiğini kontrol ettirmeniz oldukça önemlidir.
Stepne Çeşitleri
Stepne lastikleri, farklı boyut ve şekillerde olabiliyor. Modern otomobillerde dört ana stepne türü bulunuyor. Her stepne türü farklı özellik ve niteliklere sahip olduğundan dolayı ayrımlarını bilmek oldukça önemli bir hale geliyor. Stepne çeşitleri aşağıdaki gibi:
Tam Boyutlu Stepne
Tam boyutlu stepne, aracın diğer lastikleriyle aynı boyutta ve yapıda olan yedek lastiktir. Bu lastik türü, diğer lastiklerle aynı performansı gösteriyor ve uzun süre kullanılabiliyor. Aracın üretici tarafından belirlenen lastik tipinde olduğu için yedek lastik olarak sürekli kullanmak mümkün hale geliyor. Ancak tam boyutlu stepne genellikle ağır ve bagajda fazla yer kaplıyor. Bu nedenle SUV veya büyük araçlar gibi geniş bagaj alanına sahip taşıtlarda daha yaygın olarak bulunuyor.
Tam Boy Uyumlu Olmayan Stepne
Tam boy uyumlu olmayan stepne, tam boyutlu stepneye göre daha küçük boyutlarda olup araçtaki diğer lastiklerden farklı bir yapıya sahiptir. Bu tip stepneler, geçici olarak kullanılmak üzere tasarlanıyor ve daha kısa süreli kullanımlar için ideal oluyor. Düşük profilli ve hafif yapısı nedeniyle bagajda daha az yer kaplıyor. Ancak kompakt stepnelerin hız ve mesafe sınırları olduğunu da unutmamak gerekiyor.
Tam Boy Geçici Stepne
Tam boy geçici stepne, tam boyutta olmasına rağmen sadece acil durumlar için tasarlanmıştır. Hafif yapıda ve sınırlı kullanım özellikleriyle donatılıyor. Genellikle maksimum hız sınırı ve kullanım süresiyle ilgili kısıtlamaları oluyor.
Kompakt/Katlanır Geçici Stepne
Genellikle “donut” stepne olarak da biliniyor. Kompakt stepneler, tam boy lastiklere göre çok daha küçük ve daha dar bir yapıya oluyor. Düşük hızda ve kısa mesafelerde kullanılmak üzere tasarlanıyor. Bu tür stepneler, bagaj alanından tasarruf etmek için araçlarda bulunduruluyor ve yalnızca acil durumlarda kullanılıyor.
Her Araçta Stepne Lastik Bulunur mu?
Günümüzde her araçta stepne lastik bulunmaz. Bazı modern araçlarda ağırlığı azaltmak ve yakıt tasarrufu sağlamak amacıyla stepne yerine lastik tamir kiti veya run-flat lastikler tercih ediliyor. Stepne taşıma zorunluluğu yasal olarak her ülkede farklılık gösteriyor ve genellikle üreticinin tercihine bırakılıyor. Ancak güvenlik açısından stepne veya alternatif yedek çözüm bulundurmak tavsiye ediliyor.
Stepnenin Bakımı ve Doğru Kullanımı
Stepnenin güvenli bir şekilde kullanılabilmesi için düzenli bakım yapılması önemlidir. İşte stepne kullanımı ve bakımıyla ilgili bazı ipuçları:
- Lastik Basıncı: Stepnenin doğru basınca sahip olduğundan emin olmak gerekiyor. Her 6 ayda bir veya uzun yolculuklardan önce lastik basıncının kontrol edilmesi tavsiye ediliyor.
- Aşınma ve Hasar: Stepnenin diş derinliğinin ve yüzeydeki aşınmaların düzenli olarak kontrol edilmesi gerekiyor. Çatlak veya deformasyon belirtileri varsa değiştirilmelidir.
- Kullanım Sınırları: Geçici stepnelerin hız ve mesafe sınırlarına dikkat edilmesi önem arz ediyor. Aracın kılavuzunda belirtilen talimatlara uyulmalıdır.
- Gereçler: Bijon anahtarı ve kriko gibi gerekli araç gereçlerin stepne ile birlikte bulundurulması oldukça kritik bir süreçtir.
Stepne Lastik Ömrü Ne Kadardır?
Stepne lastiklerin ömrü; lastiğin üretim tarihine, depolama koşullarına ve malzeme kalitesine bağlı faktörleri içeriyor. Uzun süre kullanılmayan stepnelerde çatlama, kuruma veya basınç kaybı gibi sorunlar ortaya çıkabiliyor. Bu sebeple düzenli olarak kontrol edilmesi önemli bir hal alıyor.
Stepne Lastikle Ne Kadar Yol Gidilir?
Stepne lastikle ne kadar yol gidilir sorusunun cevabı biraz karmaşıktır. Çünkü stepne lastikle yapılabilecek kilometre miktarı, kullanılan stepne türüne bağlı olarak değişiyor. Doğru şekilde bakımı sağlanmayan stepne lastikle gidilebilecek yol kısalabiliyor. Stepne ile gidilebilecek maksimum yol, çoğunlukla 70-80 kilometre olarak ifade ediliyor. Ancak en doğru bilgiye araç kılavuzundan ulaşabilirsiniz. Aynı zamanda alanında uzman kişilerden de fikir alabilirsiniz.
Hangi Durumlarda Stepne Kullanılır?
Sürücüler genellikle stepne lastiklerin hangi durumlarda kullanması gerektiğini sıklıkla soruyor. Yedek lastikler çoğunlukla aşağıdaki acil durumlarda kullanılıyor:
- Lastik Patlaması: Yolda seyir halindeyken lastiğin patlaması durumunda yola devam edebilmek için yedek lastik kullanılıyor.
- Lastik Havasının İnmeye Başlaması: Ani basınç kaybı veya yavaş hava sızıntısı durumunda güvenle yolculuğu sürdürmek için yedek lastik kullanılması gerekiyor.
- Lastik Yarılması: Kesik, delik veya ciddi aşınma sonucu lastiğin onarılamayacak kadar hasar görmesi halinde istetme kullanılıyor.
- Hasarlı Lastiği Yedek Lastikle Değiştirme: Arızalı veya onarım sürecindeki lastiğin yerine geçici çözüm olarak stepne yerleştirilebiliyor.
Stepne Değiştirme Adımları
Lastik patladığında yedek lastik kullanmak için izlenmesi gereken temel adımlar bulunuyor. Bu adımlar sayesinde aracınıza stepne takabiliyorsunuz. Aynı zamanda Youtube veya yetkili bir kişiden de bu gibi durumlarda destek almak mümkündür. İzlenmesi gereken temel adımlar ise aşağıdaki gibi:
- Güvenli Bir Alan Bulun: Trafikten uzakta güvenli bir alan seçilip araç freni çekilir.
- Üçgen Levha veya Flaşör: Diğer sürücülere varlığınızı bildirmek için yol kenarına üçgen levha koymalısınız ya da flaşör kullanmalısınız.
- Araç Krikoyla Kaldırılır: Krikoyu uygun yere yerleştirip araç kaldırılır.
- Patlak Lastik Çıkarılır: Bijon somunları gevşetilir ve lastik çıkarılır.
- Stepne Takılır: Stepne takılıp bijon somunları sıkıştırılır. Ancak krikonun düşmemesi için sıkma işlemini çok set yapmamak gerekir.
- Araba İndirilir: Kriko dikkatlice indirilir ve somunlar tam sıkılır.
Ancak bu anlatım, genel ve bilgilendirici bir açıklama olduğundan dolayı bu gibi durumlarda yetkili ve profesyonel birilerinden yardım almak daha güvenli olabiliyor.
arabam.com Oto Ekspertiz hizmeti ile aracınıza kapsamlı bir inceleme yapabilirsiniz!