Siz hiç sürüş esnasında bir otomobilin tekerinin fırladığına şahit oldunuz mu? Ben oldum. Cidden çok korkunç bir andı. Aracın tekeri gözümün önünde fırladı ve araç bariyere çarparak durabildi. Büyük bir facia oluşmadı. Peki ne oldu da tekerlek yerinden fırladı? Veya Tekerlek yerinden neden fırlar? Otomobil sahipleri için oldukça önemli olan bu konuyu sizler için derledik. Yazımızın devamında tekerleğin yerinden fırlamasına sebep olacak arızalardan bahsedeceğiz. Tekerlek Yerinden Fırlarsa Oluşabilecek Senaryolar.
Aracın Tekerleği Neden Fırlar?
Otomobil tekerlekleri, motordaki gücün yere aktarılmasını sağlayan son aktarma organı elemanıdır. Tekerlekler, bijon adı verilen tekerlek bağlantı cıvatalarının taşıyıcı adı verilen parçaya sıkılması ile yerinde sabit olur. Bazı araçlarda direkt aks’lara sıkılır. Tekerleğin yerinden fırlaması için büyük bir sorun oluşmalıdır. Tekerleğin yerinden fırlama sebepleri:
- Bijonların yalama olması;
- Aks’ın yerinden çıkması;
- Tekerlek rulmanının dağılması;
- Taşıyıcının kırılması;
- Rotillerin kırılması;
- Salıncağın kırılması;
Gibi birçok sorun aracın tekerleğinin yerinden fırlamasına sebep olabilir. Bu yüzdendir ki bir araçta sağlam olması gereken en önemli bölüm ön takımdır. Çünkü araçta yolculuk esnasında bozulmaya başlamış bir parça kırılırsa kaza yapmadan aracı durdurabilmeniz büyük şans olacaktır. Şimdi ise bu arızalar neden oluşur? Ve önceden anlamak mümkün mü? Sorularını cevaplayacağız.
Tekerlek Yerinden Fırlarsa Oluşabilecek Senaryolar
Bijonların Yalama Olması
Otomobil tekerleklerinin otomobilin alt takımına bağlanmasını sağlayan parça bijonlardır. Otomobilin marka model ve ebatlarına göre; 3, 4, 5, 6 adet veya daha fazla bijona sahip araba olabilir. Bijonların çalışma prensibi bir cıvata ile aynıdır. Ancak zamanla eskiyen araçlarda bijonların dişleri aşınabildiği gibi döndüğü yani karşılık gelen bölümdeki yatak da bozulabilir. Bu durumda bijon yatağı tam olarak sıkamaz. Bu durumda yolda bijon yerinden fırlayabilir. Bijonlar arasında sadece 1 tanesi yalama olduysa; yavaş bir şekilde araç kullanılarak servise götürülebilir. Ancak 1’den fazla bijon yalama olduysa aracı bir çekici ile götürmek en güvenilir yoldur. Aksi halde bijon yerinden fırlayarak sizi ve etraftaki sürücüleri tehlikeye atabilir. Tekerin yerinden fırlaması, aracın hızına bağlı olarak takla atmasına sebep olabilir. Direksiyon hakimiyeti kaybedilir. Frenler tam olarak çalışmaz. Fren diski ve kampanayı da aracın bijonları tutar. Fren disklerinin 2 tane küçük cıvataları olsa da ana görev bijonlarındır. Bunlar da yerinden çıkarsa ki muhtemelen çıkacaktır. Aracınızın freni hiç tutmayacaktır.
Aks’ın Yerinden Çıkması
Arkadan itişli otomobillerin birçoğunda bijonların sıkıldığı nokta, aracın akslarıdır. Aks zamanla boşluk oluşturur. Oluşan boşluk aksın dayanımını azaltır ve kırılıp kopmasına sebep olabilir. Bu durumda aracın tekerleği aksın kırılan parçasıyla birlikte çıkacaktır. Kopan tekerlek aracın direksiyon hakimiyetini kaybetmenize sebep olabileceği gibi civar araçlarında hasar almasına sebep olabilir. Bu sebeple akslarda boşluk varsa aracı zorlamayın.
Tekerlek Rulmanının Dağılması
Otomobillerin tekerlekleri tekerlek rulmanı sayesinde döner. Rulman yatağı içerisinde hareket eden rulman, zamanla eskiyerek boşluk oluşturur. Bu boşluk aracı kullanırken araç içerisindekiler tarafından hissedilir. Değirmen gibi bir ses çıkar bu ses araç hızlandıkça artar. Tekerlek rulmanı arıza durumunda aksatılmadan değiştirilmelidir.
Taşıyıcının Kırılması
Çok fazla karşılaşılmayan ancak meydana geldiğinde tekerin yerinden fırlamasına sebep olacak bir başka arıza da taşıyıcının kırılmasıdır. Genelde tekerin sert bir şekilde bir yere çarpmasıyla oluşan çatlağın kırılması sonucu oluşur. Tekerleğin sert bir şekilde yerinden fırlamasına neden olur.
Rotillerin Kırılması
Otomobillerin ön takımlarında bulunan ve tekerin sürüş esnasında yukarı ve aşağı salınımını dengelemek amacıyla alt ve üst rotiller vardır. Rotiller zamanla boşluk yapar ve değiştirilmez ise; yerinden kopabilir. Rotil koptuğu zaman aracın tekeri düşer. Bu durumda aracı durdurmak ep ey zor olacaktır. Direksiyon hakimiyeti de kaybolur. Bu sebeple aracın ön takımından boşluk sesleri duyulursa bir an önce baktırılmalıdır. Bu sayede sorun teşhis edilip çözümü sağlanabilir.
Salıncağın Kırılması
Bir önceki alt başlıkta belirtmiş olduğumuz rotillerin bağlı olduğu parça salıncaktır. Bazı araçlarda rotil bulunmamaktadır. Direkt olarak salıncak kullanılır. Aynı şekilde salıncağın kırılması sonucunda aracın direksiyon hakimiyeti kaybolur.
Ön Takım Aracın En Önemli Bölümüdür
Otomobillerin en önemli bölümü ön takımıdır. Bir aracı kullanabilmeniz için ön takımının bozuk olmaması gerekmektedir. Otomobille sürüş esnasında aracın motoru arızalansa yavaşlayıp durabilirsiniz. Aynı şekilde aracın boyasının kaportasının durumu aracın gidişini etkilemez. Aracın şanzımanı arıza yaptığında aracı durdurabilirsiniz. Ancak aracın rot kolu çıkarsa araç sizin kontrolünüzden çıkar. Aynı şekilde bilyanın dağılması tekerleğinizin fırlamasına sebep olur. Bu sebeple aracın ön takımından herhangi bir ses duyarsanız bir an önce kontrol ettirmeniz gerekir.