Motorun çalışması için yakıt deposundaki yakıtın motora iletilmesi gerekir. İletimi sağlayan parçaya “yakıt pompası” denir. Yakıt pompası, otomobil teknolojisinin gelişmesiyle çalışma prensiplerini değiştiren parçalardandır. Bu sayede çeşitli türlere ayrılır.
Yakıt Pompası Ne İşe Yarar?
Peki yakıt pompası nedir? Kısaca yakıt pompası, depodan yakıtı emerek motora çalışması için ihtiyacı olan yakıtı ileten parçadır. Bununla birlikte dizel tipi araçlarda “mazot pompası” olarak adlandırılır. Eski model araçlarda mekanik yakıt pompası bulunur. Yeni araçlarda ise elektrik motoruyla çalışan yakıt pompaları yer alır. Ayrıca yakıt filtresi de oldukça önemlidir. Pompayla birlikte çalışır ve ömrünü uzatır. Bu yüzden filtre bakımına da dikkat etmek gerekir.
Yakıt Pompası Nasıl Çalışır?
Gelişen teknoloji, elektrik motorlarının yakıt pompası olarak kullanılmasına olanak tanıdı. Bu sayede yakıt gelmesi için motorun dönme zorunluluğu ortadan kalkmış oldu. Yani aracın kontağı açıldığında devreye giren pompa çalışarak yakıt göndermeye başlar hale geldi. İlk çalışma seçeneği ise daha farklı bir sistemdi. Motorun dönme kuvvetiyle mekanik olarak depodan yakıt çekildikten sonra motora iletimini söz konusuydu.
Mekanik Yakıt Pompası
Genellikle eski nesil karbüratörlü ve düz dizel araçlarda kullanılır. Araçtan araca değişmekle birlikte eksantrik mili veya dağıtıcı milden hareketini alır. Bu sayede yakıt pompalanmaya başlar. Yakıt depodan aracın motoruna ulaştırılır. Basınç üretilir ve aracın yakıtı komple bittiğinde havasını almak gerekir. Aksi halde aracı çalıştırmak akünün bitmesine sebep olacaktır.
Elektrikli Yakıt Pompası
Otomobil teknolojisinin gelişmesiyle birlikte araçlarda enjeksiyonlu motorlar kullanılmaya başlandı. Mekanik yakıt pompasının basıncı yetersiz kalır hale geldi. Elektrikli yakıt pompasının kullanıma başlamasıyla basınç sorunun üstesinden gelindi. Ayrıca bu yakıt pompasının da belirli bir çalışma prensibi var. Elektrikli yakıt pompası, gücünü aküden alan elektrik motoru vasıtasıyla aktif hale gelir. Genelde otomobillerin arka koltuk kısmında bulunur. Aracın kontağı açıldığında hızlı bir şekilde çalışarak yakıtı motora iletir.
Mekanik pompaya göre bazı avantajları vardır. Mekanik yakıt pompasına sahip aracın yakıtı bittiğinde, yakıt koyulsa dahi zor çalışır. Bunun sebebi motorla depo arasında bulunan hortumlarda hava oluşmasıdır. Motorun çalışması için pompanın havayı dışarı atması gerekir. Pompanın harekete geçmesi içinse motorun dönmesi gerekir. Bu durum aküye fazla yüklenilmesine sebep olur. Ancak elektrikli yakıt pompasına sahip araçlarda durum tam tersidir. Yakıt bittiğinde araca sonradan yakıt konulduğunda yola devam edilebilir.
Yakıt Pompası Arızaları
Pompa arızaları, diğer arıza türlerine oldukça benzer. Fakat genel olarak pompada arıza varsa araçtan siyah duman gelebilir. Ayrıca araç rölantideyken sürekli gaz verme ihtiyacı ortaya çıkıyorsa ya da normale oranla daha çok yakıt harcıyorsa yakıt pompasında arıza olabilir. Yakıt pompasında arıza olmaması için kullanılan yakıtın kaliteli olması gerekir. Kaliteli olmayan yakıtların içerisinde tortu olabileceği gibi bozuk da olabilir. Bu yüzden pompa, hasar alabilir ve yakıt basıncı düşebilir. Ayrıca rölenin bozulması, bağlantı noktalarındaki kopmalar da arızaya sebebiyet verebilir. Kısaca motora yakıt gitmezse motor durur. Diğer dikkat edilecek unsur ise yakıtın sürekli çeyrek depo ve altı tutulmasıdır. Araç, devamlı az miktarda yakıtla çalıştırıldığında yakıt pompası, sürekli yüksek güçte çalışır. Bu durum sonucunda arızalar artabilir.
Yakıt Pompasında Kaçak Olması
Yaygın olarak araçlar, benzinli ve dizelli olarak üretilir. Yakıt sistemine yakıtı ileten pompalar üstünde rekor, boru, hortum, kelepçe, conta gibi bağlantılar var. Bağlantı parçaları, kendi görevleri dışında ayrıca sızdırmazlık elemanlarıdır. Görevlerinden biri de yakıt sızıntısını engellemektir. Fakat bu bağlantı alanlarında meydana gelebilecek herhangi bir aksaklıkta yakıt kaçakları olur. Örneğin parçalarda; kırılma, gevşeme, çatlama veya boru/hortumlarda kopma olursa kaçaklar oluşur. Ayrıca yakıtlar, yapısı gereği alevlenme ve parlama özelliğine sahip olduğu için tehlikeli maddelerdir. Yakıt kaçaklarında sistem basıncı azalabilir ve çekiş düşüklüğü söz konusu olabilir.