Benzinli araçları yakından ilgilendiren oktan, temelde araca uygun yakıtın dayanıklılığını ifade ediyor. Araç sahipleri bazen yüksek oktan sayısına sahip benzinlerin performansı arttırdığını düşünerek aracın motoruna uygun olmayan benzin tercih edebiliyor. Aslında araca uygun olan oktan, arabanın performansını ortaya çıkıyor. Peki, “oktan nedir?” detaylı olarak ele alalım.
Oktan Sayısı Nedir?
Oktan sayısı olarak da ifade edilen oktan, benzinin tutuşmaya olan direncini anlatır. Bilindiği üzere benzinli motorların içerisine hava ve yakıt karışımı iletilip sıkıştırılır. Daha sonrasında kızdırma bujisi kullanılarak ateşleme elde edilip gereksiz gazlar, egzoz üzerinden tahliye edilir. Bu düzenek içerisinde oktan, sıkıştırılma esnasında dikkatimizi çeker. Sıkıştırılma oranı, hava ve yakıt karışımının ne ölçüde küçülüp sıkıştığını ifade eder. Yani, bu durum benzinin sıkıştırılma esnasındaki dayanma gücüne karşılık gelir.
Oktan Sayının Önemi
Oktan, benzinin vuruntu kalitesine dikkat çektiği için oldukça önemlidir. Ayrıca yakıt deponuzu, aracınızın motor mimarisine elverişli oktan içeren benzinle doldurmanız gerekir. Ateşleme esnasında erken tutuşma olmaması için benzinin zor ateşlenmesi gerekir. Erken tutuşma araçta vuruntuya sebep olur. Örneğin 12 sıkıştırılma oranına sahip araca, 90 oktan sayısına sahip benzin eklenirse erken tutuşma yaşar. Oktan ise tam bu noktada devreye girer. Silindir içerindeki baskıya daha çok dayanan oktan, daha geç tutuşur. Ayrıca erken tutuşan araçların verimliliği azalır ve motor ömrü düşer.
Hangi Oktan Hangi Araca Uygundur?
Sektörde farklı oktan sayıları karşımıza çıkar. Isı ve basınca maruz kalan oktanın her araca uygun standart bir sayısı yoktur. Bu noktada hangi oktan sayısının hangi araca uygun olduğu bilinmelidir. Araçtan araca bu bilgi değişebileceği için üretici firmanızın kullanıcı el kitabında belirttiği oktana sahip benzini aracınıza temin etmeniz gerekir. Örneğin motor, 95 oktanlı benzine uyumlu ise 97 oktan kullanmak doğru olmaz. Araç performansında düşüş ya da yakıt tüketiminde artış meydana gelir. Bunun yanında ülkemizdeki pek çok araç 95 oktanlı benzine uygun olarak tasarlanır. Örneğin Mitsubishi Star Space kullanıcı kılavuzunda oktan bilgisi, “kurşunsuz benzin oktan numarası (EN228) 95 RON veya üzeri” şeklinde ifade eder. Ayrıca ülkemizde faaliyet gösteren akaryakıt istasyonlarında çoğunlukla 95 oktan benzin satılır. Son olarak 95 oktanın içerisine birtakım maddeler eklenerek 98 oktan sayısı elde edilebilir. 98 oktan genel olarak fazla bulunmayabilir. Yüksek oktan sayısına sahip yakıtlar daha çok yüksek performanslı araçlarda kullanılır. Hatta bazı kaynaklara göre çeşitli ülkelerde 100 oktan sayısına sahip benzin satışları görebilmek mümkündür.