Türkçe karşılığı hava yastığı olan airbag, neredeyse her araçta yer alır. Airbag sayesinde araçta seyahat eden sürücü ve yolcuların güvenliğini sağlanır. Peki, airbag nedir ve tam olarak hangi işlev için kullanılır biliyor musunuz? Hava yastığına dair aklınıza gelebilecek bütün soruların cevabı için konumuza başlayalım.
Hava Yastığı Nasıl Bulundu?
Konumuza hava yastığının nasıl bulunduğunu anlatarak başlamak daha doğru olacaktır. Hava yastıkları, kaynaklara göre ilk olarak 1952 senesinde geliştirilip test edilmiş. Bu testi, hava yastığının mucidi olan Amerika Birleşik Devletleri Deniz Filosu’ndan mühendis John. W. Hetrick gerçekleştirmiş. Bununla beraber Hetrick, 1953 senesinde hava yastığının patentini almış. Airbag mucidi burada en temel güvenlik açığını tespit ederek gerekli önlemleri almayı amaçlamıştır.
Hava Yastığı Ne İşe Yarar?
Hayat kurtarmada en iyi performansı gösteren güvenlik elemanları arasında bulunan hava yastığının temel işlevi oldukça basittir. Peki, “hava yastığı nedir?” detaylı olarak açıklayalım. Kaza anında aracın aldığı sert darbeyi hafifleterek sürücü ve yolcuların daha az zarar almasını sağlar. İki ya da daha fazla aracın birbirine çarpması sonucunda araçta bulunan hava yastıkları, gaz ya da hava ile dolarak şişer. Daha çok ön ve öne yakın alanlara alınan darbelere odaklı dizayn edilmiş hava yastıkları, göğüs yaralanmalarını azaltır.
Emniyet kemeri ile bir takım olarak çalışan airbag, yolcuların güvenliğini sağlar. Çarpışma esnasında 100 ila 220 milisaniye gibi kısa bir sürede açılabilir. Bu sayede ölümlü kaza riski en aza indirilir. Hava yastığı genel olarak tamamlayıcı bir önlemdir. Aynı zamanda otomobil nereden darbe alırsa o alandaki airbag aktif hale gelir. Hava yastıkları, araçların modellerine ve versiyonlarına göre de farklılık gösterir.
Airbag Çeşitleri Nelerdir?
Günümüz otomotiv teknolojisiyle birlikte farklı airbag çeşitleri ortaya çıktı. Yeni nesil araçlarda daha fazla hava yastığı bulunurken çeşitlerinde de farklılaşma yaşandı. Hatta, bazı araçlarda airbag çeşidi 10’a kadar çıkar. Peki, bir araçta bulunabilecek hava yastığı çeşitleri nelermiş inceleyelim.
Ön Hava Yastıkları
Standart olarak sunulan ön hava yastıkları, direksiyon simidinde yer alır. Aynı zamanda sürücünün yan koltuğunda oturan yolcuyu korumak amacıyla da airbag bulunur. Ön hava yastıklarıyla ilgili dikkat edilmesi gereken bir nokta mevcut. Hava yastığı anlık olarak çok yüksek basınç uyguladığından dolayı 12 yaş altındaki çocuklar için çok tehlikelidir. Ani olarak şiddetle şişen hava yastığı çocuklara büyük zarar verir. Bu sebeple 12 yaş altı çocukların arka koltukta oturması zorunludur.
Yan Hava Yastıkları
Binek otomobillerin pek çoğunda yer alan ve aracın yan tarafında aldığı darbeleri absorbe eden yan hava yastıkları, güvenlik desteği sağlar. Genel anlamda yan gövde ve perde olmak üzere iki tipi bulunur. Perde hava yastığı, tavanda yer alıp yolcuların kafasını korumakla görevlidir. Aynı zamanda perde şeklinde açılır. Gövde hava yastığı ise otomobilin yan tarafında bulunur. Gövdeyi korumak amacıyla kapı ve sürücü arasına kalkan olur.
Diz Hava Yastıkları
Diz hava yastıkları sayesinde ön koltukta oturan yolcuların diz kapakları ağır darbelerden korunur. Böylelikle ağır yaralanmaların önüne geçilebilir.
Şişme Emniyet Kemerleri
Şişme emniyet kemerleri genel olarak her araçta bulunmaz. Çoğunlukla belirli modellerde yer alıp kaza anında açılır. Bu sayede yolcuların aldığı zarar en aza indirilir. Fakat şişme emniyet kemerinin hava yastığı olmadığını da belirtmek gerekir.
Emniyet Kemeri ve Airbag İlişkisi
Bazı araçlarda emniyet kemeri ve hava yastığı bütün olarak çalışır. Emniyet kemerinin tokasında yer alan sensörler sayesinde airbag aktif hale gelir. İki güvenlik donanımı da oldukça önemlidir. Çarpma anında en yüksek korumanın sağlanabilmesi için iki güvenlik donanımının kullanılması gerekir. Ancak artık pek çok araçta emniyet kemeri ve hava yastığı arasında ilişki bulunmaz.
Hava Yastıkları Nasıl Çalışır?
Hava yastığı genel olarak çanta, sensör ve şişme sisteminden oluşur. Çanta, ince bir naylondan üretilmiş olup direksiyon simidi içerisinde yer alır. Sensör, aracın aldığı darbeyi anlayarak şişmesi için gereken sinyali iletir. Şişme sistemi ise adından da anlaşılacağı üzere yastığın hava ile dolmasını sağlar. Aynı zamanda şişme sistemi, nitrojen gazı üretir.
Trafikteki araçların ansızın aldığı darbeler sonucunda aktif hale gelen airbag, sistemli ve bir bütün olarak çalışır. Çarpma esnasındaki ani hız değişimi, elektronik sistemini harekete geçirerek kimyasal tepkimeyi yaratır. Araçtaki hava yastığına göre yolcuların baş ve boyun gibi yüksek riskli bölgeleri koruma altına alınır. Konunun daha net anlaşılması için hava yastıklarının nasıl çalıştığının aşamalarını kısaca listeleyelim:
- Otomobil, çarpmanın şiddeti ile ani bir şekilde hız kaybeder.
- Araçta bulunan sensörler, bu değişimi anlayarak harekete geçer.
- Airbag, ivme ölçerden destek alarak şiddetin derecesini belirleyip nitrojen ve argın gazıyla dolar.
- Bu şişme işlemi, saniyenin onda birinde gerçekleşir. Buna kilometre üzerinden açıklık getirmek gerekirse 320 kilometreye denk hızda patlar.
- Kazanın ardındansa gaz deliklerden hava tahliye edilir.
Fakat şunu belirtmemiz gerekir ki bazı durumlarda airbag aktif hale gelmez. Çünkü belirli bir hız limiti söz konusudur. Genel anlamda airbag 20 kilometrenin üstündeki hızlarda bulunduğu alandan çıkarak patlar. Hangi durumlarda hava yastığı çalışmaz derseniz üç maddede sıralayalım:
- Hafif şiddetli çarpışma yaşandığında
- Aracın devrildiği durumlarda
- Otomobilin takla attığı zamanlarda
Özellikle burada söylenmeliyiz ki 2. el araç satın alırken oto ekspertiz sürecinde mutlaka airbag kontrolü yaptırmanız gerekir. Çünkü zaman zaman iyi niyetli olmayan satıcılarla karşılaşabilirsiniz. Hava yastığı kontrolü yapılmadığı zamanlarda büyük güvenlik açıkları oluşur. Bu nedenle satın almak istediğiniz arabada airbag sisteminin olup olmadığını kontrol ettirin.
Arızalı Hava Yastığı
Aracınızda arızalı airbag olup olmadığını anlamak istiyorsanız birkaç yöntemden faydalanabilirsiniz. İlk olarak airbag sistemine dair herhangi bir arıza varsa aracınız bunu tespit ederek gösterge panelinde arıza ışığını yakar. Bu sayede arızayı tespit edip gerekli önlemleri alabilirsiniz. Ayrıca periyodik bakımlarda ve oto ekspertiz sürecinde gerekli bilgileri öğrenmeyi talep edebilirsiniz. Hava yastıkları, uzman personeller tarafından orijinal yedeğiyle değiştirildiyse tramer dökümünden de gerekli bilgileri elde edebilirsiniz. Son olarak bazı kişiler, arızalı hava yastığı tamiri yaparak kullanmayı tercih edebilir. Ancak bu kaza anında büyük sorunlara neden olabilir.
Patlayan Hava Yastığı
Bu konu hakkında sıkça sorulan sorulardan biri hava yastığı patlayan aracın pert olup olmadığıdır. Genel olarak hava yastığı patlamış bir araba pert sayılmaz. Aracın pert sayılabilmesi için farklı kriterleri de taşıması gerekir. Eğer araç kullanılabilir durumdaysa gerekli hava yastığı değişim işlemleri yapılarak trafiğe çıkabilir.
Bu içeriğimizi beğendiyseniz blogumuzda yer alan farklı bir içeriğe buradan ulaşabilirsiniz.