Arabalarımıza koyduğumuz akaryakıt fiyatları resmen çıldırıyor. Benzin, motorin ve oto benzini dediğimizde her gün farklı yakıt birimlerinin eklendiğini görmeye başlıyoruz. Benzinliğe gitmeye korktuğumuz bu günlerde biz de arabayı nasıl çalıştıracağımızı şaşırıyoruz. Arabaya normal yakıt alamadığımız için işleri daha ilginç hale getirebiliriz. Bizde sizler için araçlara jet yakıtı konulursa ne olur sorusuna cevap vereceğiz.
Uçaklarda kullanılan jet yakıtı veya daha doğrusu Jet-A, adındaki jet kelimesi nedeniyle çok fazla beklenti uyandırsa da, aslında daha az rafine ve daha ucuz olduğu için kullanılıyor. Tüm jet yakıtlarının en yaygını olan Jet-A, yapısal olarak daha çok dizel gibidir. Bu yüzden benzinli bir araba kullanıyorsanız, arabanıza jet yakıtı eklemeyi fazla düşünmeyin. Çünkü benzinli motorlardaki bujiler jet yakıtını ateşlemek için yeterli kıvılcım üretemez. Tıpkı benzinli araçların mazotu ateşleyememesi gibi.
Jet Yakıtı Nedir ? Bildiğimiz Yakıt Türlerinden Farkı Ne ?
Jet yakıtını düşündüğümüz zaman, muhtemelen uçak hızında seyahat eden arabaları düşünüyoruz. Ancak şimdilik bunun düşündüğünüz gibi olmayacağını biliyoruz. Jet yakıtını benzin ve dizelden ayıran küçük detaylar var. Jet yakıtının iki ana türü vardır. Jet-A ve Jet-B. Jet-B öncelikle askeri amaçlar için kullanılırken, Jet A daha ucuz bir alternatiftir ve çoğunlukla uçaklar tarafından tercih edilir.
Benzin ile Jet-A yakıtı arasındaki farka baktığımızda hidrokarbon miktarında bir fark görüyoruz. Benzin, bağlı molekülleri 7 ila 11 karbon atomu içeren hidrokarbonlardan oluşurken, jet yakıtı 12 ila 15 karbon atomu aralığındaki hidrokarbonlardan oluşur. Jet yakıtının en ünlü açıklaması, çoğunlukla kerosenden oluşmasıdır. Dizel’e baktığımızda 9 ila 25 karbon atomlu hidrokarbonlardan oluştuğunu görüyoruz. Bu bileşenlerden jet yakıtı dizele daha yakın görünüyor, bu nedenle dizel arabalar teorik olarak jet motorlarıyla çalışabilir.
Benzin ve dizel yakıta göre jet yakıtı arasındaki bir diğer fark, içine eklenen katkı maddeleridir. Antistatik kimyasallar, buz çözücüler, antiseptikler ve antimikrobiyaller dahil olmak üzere jet yakıtı, hata payı olmaksızın yüksek hava koşulları için geliştirilmiştir.
Arabaya Jet Yakıtı Konulursa Ne Olur?
Jet yakıtı ile otomobil yakıtı arasındaki en büyük farklardan biri, farklı sıcaklık aralıklarında çalışmalarıdır. Uçaklar için üretilen jet yakıtı, bu uçakların motorları için tasarlanmıştır. Bu yakıtlar -40 santigrat derecede donmadan çalışabilir. Ancak daha normal sıcaklıklarda çalışacak şekilde geliştirilmiş araba motorlarına eklendiğinde bazı problemler yaşanmaktadır. Bir benzinli motora jet yakıtı eklenirse, bir süre bu tür yakıtlara dayanır. Ancak daha sonra tekleme yapmaya başlar ve sonunda durur. Jet yakıtının doğası gereği, yeterli yağlama olmayacağından sıklıkla yakıt pompalarına ve motorlara zarar verir.
Dizel motorlara baktığımızda jet yakıtının gerçekten kullanılabileceğini gördük. Bu senaryo teorik olarak mümkündür. Ancak gerçeğe gelince her türlü zorluğu beraberinde getirir. Dizel motorda jet yakıtı çalıştırabilirken, farklı yanma seviyeleri nedeniyle motoru zorlayabilir. Ayrıca jet yakıtı, benzinli veya dizel araçların hızını artırmaz. Aslında motorlarda kullanıma uygun olmadığı için araba motorları için üretilen fuel oil’den daha az verimli olacaktır.
Tüm bunlara dayanarak, Toyota 2012 yılında Toyota Hilux kamyonet filosu için jet yakıtı kullanarak iki kutuplu bir yolculuğa çıktı. Araçlar aşırı soğuk iklimlerde yaklaşık 70.000 kilometre yol kat etti ve daha soğuk havalarda bile buzlanmayan jet yakıtıyla sorunsuz bir şekilde çalıştı.