HIZ SENSÖRÜ NEDİR ?
Hız sensörü nedir ? Motor hız sensörü otomobillerin mevcut hızını devamlı olarak ölçen bir sistemdir. Bu sistem, okuduğu tüm değerleri ECU (Elektronik Kontrol Ünitesi)‘ne aktarma görevi yapar. Bu sayede sürücüler de mevcut hızı gösterge paneli üzerinde görebilirsiniz. Hatta kaç km hızla gittiğinizi de anlayabilirsiniz. Hız sensörü arıza belirtileri nelerdir ?
Bu sistem ayrıca otomatik vitesli araçlarda vites geçişlerine, ESP ve ABS sisteminin düzgün bir şekilde çalışmasına da öncülük etmektedir. Hız sensörünün ölçümü araçta ABS bulunması ve bulunmaması durumuna göre 2 ayrı şekilde yapılmaktadır. ABS olmayan eski tip araçlarda bu ölçüm, VSS sistemi ile ölçümleme yapılır. ABS bulunan araçlarda ise daha teknolojik bir sistem kullanılarak gerçekleştirilir. Bizde sizler için iki ayrı sistemin de işleyişini ele aldık. Gelin birlikte okuyalım…
ABS Bulunan Araçlar
ABS bulunan araçlarda hız sensörü ABS sistemi içinde ki ek bir sensör olarak karşımıza çıkıyor. Bu sistemin düzgün bir şekilde çalışabilmesi için araç üzerindeki 4 tekerin de dönüş hızını düzgün bir şekilde takip etmeniz gerekmektedir. Böylece kayma yapan tekerlek kilitlenir ve frenleme direksiyon kontrolünün sürücüde kalması sağlanmış olur. ABS hız sensörleri de bu hızları devamlı olarak okur. Daha sonra ise okuduğu bilgileri ECU’ya aktarır.
Bu sistemin çalışma prensibine bakacak olursak sensörün iç kısmında bir mıknatıs, demir bir çekirdek ve bu çekirdeğin hemen üst kısmında da bakırdan yapılmış bobin şeklinde tel sargılar bulunuyor. İçindeki mıknatısın çevresinde de sürekli olarak manyetik bir alan bulunuyor. Manyetik alanla yüklenen mıknatısın hemen önünden dönerek sinyal dişlisi geçecek, bu alanı bozarak değiştirecek ve sonra ortada bir voltaj oluşacaktır. Bu telin dönüşünün fazlalığı voltajın değerini de o derece yükseltir. Bu telin dönüş hızı da tekerlekten gelmektedir. Demek istediğimiz tekerlek ne kadar dönerse o kadar yüksek değerde voltaj oluşur.
Aracın hızının hesaplanması için ön iki teker sensöründen gelen bilginin ortalaması alınmaktadır. Eğer arıza gösterip hız bilgisine ulaşılamazsa da arka tarafta ki lastiklerden gelen 2 değerin ortalaması kullanılır. ECU sensörler tarafından gelen sinyal, aracın tekerlek çapı gibi etki edebilecek farklı parametrelerle birlikte hesaplar. Daha sonra ise aracın net hızını ortaya çıkartır. ABS bulunan araçlarda İndüktif tip ve Hall Etkili tip olmak üzere iki farklı sensör kullanılmaktadır.
ABS Bulunmayan Araçlar
Bu araçlarda sistem farklılıkları artmaktadır. Ancak en yoğun kullanılan sistem vites kutusu çıkış milinin uç kısmına yerleştirilen bir sensör yardımı ile yapılır. Bu sistemin piyasa koşullarındaki genel adı VSS olarak bilinmektedir. Kısaltmasını İngilizce ‘vehicle speed sensor’ açılımından almaktadır. Bu açılımın Türkçe karşılığı ise Araç hız sensörüdür. Vites kutusu devamlı dönen bir yapıdadır. Böylece çıkış miline yerleştirilen sensör bu milin dönmesi ile birlikte bir sinyal üretir. Üretilen bu sinyal de ECU’ya aktarılır. Bu sayede de aracın mevcut hızının ortaya çıkması sağlanmış olur.
HIZ SENSÖRÜ NEDEN GEREKLİDİR?
Bütün araç sürücüleri için aracın hızını sürekli olarak takip etmek oldukça önemlidir. Bu sayede otomobilin hızının yasal sınırlar içinde olup olmadığını takip edebiliriz. Böylece güvenli seviyede bulunduğunu anlayabiliriz.
HIZ SENSÖRÜ ARIZA BELİRTİLERİ
Aslında bu sensörün arıza belirtisini anlamak oldukça kolaydır. Yani hız göstergesinin çalışmaması ile bu durum kolayca anlaşılabilir. Eğer hız göstergesi arızalanırsa mutlaka motor arıza lambası yanacaktır. Sizler de clip cihazı yardımı ile arızanın tam olarak ne olduğunu kolayca tespit edebilirsiniz. Hız sensörü arızasında en yaygın şekilde görülen arızalar sensörün bozulma ihtimalinin dışında bağlantı kablolarının gevşemesi, kopması ya da korozyona uğraması gibi nedenler denilebilir. Clip cihazına bağladığınız zaman arıza kodları arasında P0500 – P0501 – P0502 – P0503 kodlarından bir ya da daha fazlasını görürseniz bilmelisiniz ki yoğunlaşmanız gereken yer kesinlikle hız sensörüdür.
HIZ SENSÖRÜ DEĞİŞİMİ NASIL YAPILIR?
Açıkcası hız sensörünün değişimi kullanılan sensöre göre farklılık gösterir. Örnek verecek olursak ABS bulunan araçlarda kullanılan sensörde lastikleri sökmeniz yeterli olur. Ancak ABS olmayan araçlarda kullanılan sensör için aracı lifte kaldırıp daha sonra ise vites kutusunun çıkış milini üzerine ulaşmak için alt muhafazanın sökülmesi gereklidir.