HSG: Bir Yerli Traktör Hikayesi
“Devrim Arabaları” filmini hepiniz bilirsiniz. Devrim Türkiye’nin ilk yerli otomobili olacaktı. Ancak ne olduysa bir tülü seri üretime geçilememişti. Yıllar sonra Tolga Örnek’in yönetmenliğinde bir film olabilmişti yalnızca. Devrim otomobiliyle neredeyse aynı kaderi paylaşan bir araç daha var: HSG Traktör. Türkiye’nin ilk yerli traktörü 1963 yılında Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nde HSG adıyla üretildi. Ancak bir türlü seri üretime geçilemedi.
Üç Mühendisten Büyük Başarı
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makineleri Bölümü’nde görev yapan üç Türk mühendisin başarısıdır HSG. O dönemde Kuvvet Makineleri Kürsüsü’nde görev yapmakta olan Prof. Dr. Hamit Demirtaş önderliğinde bir ekip oluşturuldu. Bu ekipte kendisi gibi mühendis iki arkadaşı daha vardı. Bunlardan birisi Doç. Dr. Süleyman Kadayıfçılar ve Asistan Dr. Gazanfer Hazardın’dı. Bu üç ismin baş harfleri de traktörün ismin oluşturuyordu: HSG.
1961 yılında başlayan çalışmalarla ilk benzinli prototip yapılmaya başlandı. 1963 yılında yapımı tamamlandı ve hemen ikinci prototipin üretimine geçildi. İkinci prototip ise dizel motora sahipti. Bu traktörler saatte 20 kilometrelik bir hıza ulaşabiliyordu. Büyük çabalar sonucunda üretilen iki adet prototip HSG traktör Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nin bahçesine indirildi.
O günlerin canlı tanığı olan Türk mühendis Gazanfer Hazardın yıllar sonra yaptığı bir röportajda o günle ilgili olarak: “Traktörleri denemek üzere bahçeye indirdiğimiz gün ağır bir misafirimiz vardı. Tabi hepimiz çok heyecanlıydık. Dönemin Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel yerli traktörü denemek üzere alandaydı. Cumhurbaşkanımızın oldukça meraklı olduğu halinden belliydi. İşte o gün ne kadar büyük bir iş başardığımızı anladım.” diyor. Ancak o heyecanın devamı nedense bir türlü gelemedi.
Yalnızca İki Adetle Sınırlı Kaldı
Dönemin siyasi istikrarsızlığı ve maddi yetersizlikler nedeniyle Cumhurbaşkanı tarafından bile ilgiyle karşılanan bu traktörleri seri üretime bir türlü geçemedi. Yalnızca iki adet prototip olarak üretilebilen HSG traktörleri belki de seri üretime geçebilseydi tarımda istenilen makineleşme hareketi daha hızlı bir şekilde gerçekleştirilebilirdi. Bu yerli traktörler hala üretildiği yer olan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makineleri Bölümü’nde sergilenmeye devam ediyor.