Araçların harekete geçmesi için sahip olduğu dişli sisteme vites adı veriliyor. Araçların hızını ve gücünü kontrol etmekte kilit bir rol oynayan vites, sürücülere geniş bir manevra kabiliyeti sağlıyor. Bu blog yazısında, vitesin ne olduğunu, nasıl çalıştığını ve araç performansını nasıl etkilediğini detaylı bir şekilde keşfedeceğiz. Sürücülerin günlük rutinlerinde vitesin ne kadar kritik bir faktör olduğunu anlamak, araç kullanımında daha bilinçli ve güvenli bir yaklaşım benimsememize yardımcı olabiliyor. Şimdi dilerseniz konuya biraz daha yakından bakalım.
Vites Türleri Nelerdir?
Vites türleri, kullanıcıların farklılaşan sürüş tercihleri nedeniyle değişiklik gösteriyor. Markaların hem maliyet yönünden hem de konfor yönünden değerlendirdiği vites çeşitleri, model aileleri içerisinde müşterilere sunuluyor. Geleneksel sürüş deneyimini tercih edenler ve düşük maliyetli bir alternatif arayanlar manuelden şaşmazken rahatlığı ön plana koyanlar otomatik vitesi tercih ediyor. Bu iki vites türünün yanı sıra CVT, DCT ve AMT gibi farklı terimler de araç özellikleri arasında karşınıza çıkabilir. Bu kısaltmaların ne anlama geldiğini öğrenmek ve detaylarını yakından incelemek için her bir vites çeşidine başlıklar halinde göz atalım.
Manuel Vites
Manuel şanzıman ya da düz vites olarak bilinen vites tipi, sürüş sırasında aracı kullanan kişiye tam kontrol sağlıyor. Bu nedenle tüm hız geçişlerinde sürücü, vites ayarını manuel olarak gerçekleştiriyor. Debriyaj, fren, gaz pedalı ve vites kolu ile kombine edilen bu vites tipi, basit bir mekanizmaya sahip olduğu için bakım noktasında da daha az efor gerektiriyor.
Manuel vitese sahip araçlarda sürüşü gerçekleştiren kişi, aracın hızına göre ve motor devrine uygun olarak hangi vites seviyesini tercih edeceğine karar veriyor. Bu nedenle gaz pedalının kavrayışını hissetmek, motor sesini dinlemek ve aracı iyi tanımak manuel vites sürüşünde hakimiyet sağlamak için büyük önem taşıyor. Araçların özellikleri listelenirken düz vitese sahip olduğunu göstermek için MT harfleri kullanılıyor. Bu kısaltmanın tercih edilmesinin sebebi ise İngilizcedeki Manuel Transmission kalıbının kullanımı.
Otomatik Vites
Otomatik vites yada otomatik şanzıman olarak bilinen vites tipi, aracı sürerken motor devir hızını kademeli olarak değiştiriyor. Sürücünün herhangi bir işlem yapmasına gerek kalmadan bu sorumluluğu üstlenen otomatik vites sistemi sayesinde aracı kullanan kişi yalnızca gaz ve fren pedalını kullanıyor. Bu nedenle otomatik vitesli araçlarda debriyaj pedalı da bulunmuyor.
İngilizcede Automatic Transmission olarak kullanılması sebebiyle ürün özelliklerinde AT şeklinde gösteriliyor. Otomatik şanzımanlı araçlar, belli bir motor devir hızını kademeli olarak yükseltip ve alçalttığı için sürücünün yola daha fazla odaklanıp konforlu bir sürüş gerçekleştirmesine yardımcı oluyor. Özellikle de trafiğin yoğun olduğu noktalarda dur-kalk yapma işini epey kolaylaştırdığını söyleyebiliriz. Bu araçların vites bölümünde farklı harfler kullanılıyor. Bu sebeple de otomatik vites harfleri sıklıkla merak ediliyor. Harfleri kısaca açıklamak gerekirse:
- P: Park (Park modu)
- D: Drive (Sürüş modu)
- R: Reverse (Ters yön modu)
- N: Neutral (Nötr)
- S: Speed/Sport (Hız/spor modu)
- L: Low (Düşük vites modu)
- 1-2-3 rakamları ise aracın sabit viteslerini gösteriyor.
Park ve sürüş modları kolayca anlaşılsa da otomatik viteste N nedir sorusu da sıklıkla aratılıyor. Bu tür otomatik araçlarda vitesi N harfine getirdiğinizde düz vitese sahip araçlardaki boşa alma işlemini yapmış oluyorsunuz.
Bir diğer kafa karışıklığı yaratan kısaltma ise L. Bazı otomatik araçlarda yer alan L harfi, sürüş sırasında vitesi düşük tutmaya yarıyor. Peki bu özellik tam olarak nerelerde işimize yarıyor? Özellikle sıkışık yollarda, trafikte sürekli dur-kalk yapmanız gerektiğinde vites kutusu üzerindeki baskıyı azaltmak için bu ayarı kullanabilirsiniz. Böylece aracınızı 1. viteste sabitleyip yorulmasına neden olacak büyük viteslere çıkmasını engelleyebilirsiniz.
Yarı Otomatik Vites
