Yağ soğutucusu, oldukça önemli sistem parçasıdır. Bunun sebebiyse aracın hareket etmesini sağlayan motorun uygun sıcaklıkta yağa ihtiyacı olmasıdır. Yağ soğutucusu, sistem içerisinde ısınan yağı soğutmakla görevlidir. Yağ soğutucusu radyatörün yaptığı görevi, motor yağı için yapar. Bu parça, aracın ön takımları arasında yer alan küçük bir radyatördür. Özellikle havanın sıcak olduğu ve trafik yoğunluğunun fazla olduğu günlerde yağ daha fazla ısınır. Bu yüzdende sıcak mevsimlerde yağ soğutucusunun işlevi daha önemli hale gelir. Ayrıca zaman zaman eskiyebilir ya da olası darbelerin ardından arızalanabilir. Bu gibi durumlar meydana geldiğinde araçta yağ soğutucu arızasına dair birtakım belirtiler ortaya çıkar.
Yağ Soğutucu Ne İşe Yarar?
Motor bloğunun içinde pek çok parça sistematik olarak çalışır. Krank mili, şanzıman gibi parçaların güvenli ve doğru çalışabilmesi adına araç içinde dolaşan yağın soğutulması gerekir. Yağ soğutucu, motor yağının ısınmasını engellemekle görevlidir. Soğutucunun çalışma prensibi ise şu şekilde gerçekleşir. Motordaki hareketli parçalardan geçen yağ ısınır. Yağ pompası yardımıyla ısınan yağ soğutulur. Ardından kullanılabilir hale getirilir. Çünkü ısınan yağ görevini tam olarak yerine getiremez. Bununla birlikte soğutucu, hava kanatları ile çevrili olmasının yanında içerisinde barındırdığı minik kanalları sayesinde aktif olarak çalışır. Radyatör şeklinde kompakt bir parçadır. Örneğin sürüş esnasında hava, yağ soğutucundan geçerek sıcak yağın ısısını düşürür. Bununla birlikte motor soğutma sıvısıyla da normal bir sıcaklık elde edilebilir. Aracın çalıştığı süre zarfı boyunda döngü bu şekilde devam eder. Böylelikle motor sağlığına yarar sağlar.
Genellikle paslanmaz çelikten ya da alüminyum yapılır. Fakat bazen plastik yan tanklarla da karşılaşılabilir. Ayrıca sistemin içinde barındırdığı hafif kanatçıklar sayesinde optimum ısı dağılımı mümkün kılınır. Bu sistemin tek dezavantajı ise yağ değişimi esnasında soğutucuyu ve kanalları tekrar doldurmak adına daha çok yağ gerekmesidir. Soğutucunun araçtaki yeri ise motor soğutma sisteminin önüdür. Fakat bazı araçlarda su soğutma radyatörün altındadır. Tüm bunlarla beraber yağ soğutucuları iki kategori içerisindedir. Hidrolik ve fanlı soğutucular temelde aynı işlevi görse de bazı farklılıkları vardır. Fanlı yağ soğutucuları adından da anlaşıldığı üzere fan yardımıyla soğutma işlevini gerçekleştirir. Hidrolik soğutucuların görevi de yağın ısısını düşürmektir. Fakat fanlı yağ soğutucusundan farklı olarak soğutma işlemini gerçekleştirir. Bakır boru içerisinden hareket eden yağın etrafından geçen soğuk su yardımıyla sıcaklığı düşürür.
Soğutucu Sıcaklık Sensörü
Soğutucu sıcaklık sensörü yani ECT, motor kontrol ünitesine motorun çalışma sıcaklığına dair bilgileri yansıtır. Bu sayede yakıt miktarı ve ateşleme işlevleri ayarlanabilir. Sensör yakıt yönetimi tarafından, motorun çalışma sıcaklığını tespit etmek adına kullanılır. Sensör bilgilerine göre kontrol ünitesi, enjeksiyon süresini ve ateşleme açısının çalışma koşullarına uygun olarak ayarlanır. Ayrıca soğutucu sıcaklık sensörü, zaman zaman arızalanabilir. Sık görülen arıza belirtilerinden bazıları ise aşağıdaki gibidir:
- Artan yakıt tüketimi
- Daha yüksek rölanti hızı
- Kötü başlangıç davranışı
Yağ Soğutucu Arızaları
Yağ soğutucusunda arıza oluştuğunda araç, birtakım arıza belirtileri vermeye başlar. Arıza belirtileri, sürücüler tarafından dikkate alınmalıdır. Radyatörle işbirliği içinde çalışan soğutucuya zaman zaman kaya, taş gibi yabancı cisimlerin çarpmasıyla arızalar oluşabilir. Bir süre sonra bu arızalar büyüyerek daha önemli sorunlara yol açabilir. Arıza belirtilerinden bazıları ise aşağıdaki gibidir:
- Egzozdan duman çıkması
- Aracın aşırı gürültülü çalışması
- Yağ basınç göstergesinin yanması
- Motor hararetinin dengesizleşmesi
- Motor kontrol arıza lambasının yanması
- Aracın önünden yere, motor yağı sızması
- Motor performansında düşüklük yaşanması
- Motor yağı seviyesinin olması gerekenden daha düşük olması
- Motorda titreme, tekleme ve stop etme problemleri görülmesi
Soğutucudaki Yağ Sızıntısı/Kaçağı
Yağ soğutucusu sistemi içerisinde yağ soğutucu adaptörü bulunur. Adaptör, yağ borusunu soğutucuya bağlar. Diğer adaptörse soğutulmuş yağı, yağ karterine geri iletir. Adaptörün içinde conta, o-ring gibi parçalar vardır. Bunların yanında kelepçe, hortum gibi sistem parçaları da eskidiğinde yağ kaçağına neden olabilir. Delik, kırık ve çatlak olduğunda da bu sorun yaşanabilir. Yağ kaçakları sonrasında aracın dişlileri zarar görür. Aracın zemini zaman zaman yağ kaçaklarına karşı kontrol edilmelidir. Bu sorunla karşılaşıldığında yağ seviyesi eksilir. Motor, yağlama kabiliyetini bir süre sonra kaybeder.
Yağ Soğutucusunda Su Kaçağı
Soğutucular, yağı ideal ısılara getirmek için motor soğutma suyu kullanır. Soğutucu su sistem parçalarının içerisinden akar fakat yağ ile teması olmaz. Bununla beraber burada gerçekleşen bir arıza, bu sıvının sızıntına neden olur. Gerekli bakım işleri gerçekleşmezse motor aşırı ısınabilir. Ayrıca sızıntı küçükse araç altında soğutma sıvısı birikebilir. Sızıntı yoğun miktardaysa egzoz başlığında buhar oluşur.
Yağın Motor Suyuna Karışması
Her arızada olduğu gibi yağın motor soğutma suyuna (antifrize) karışması da sorunlara yol açar. Yağ soğutucusunda arıza olursa motor soğutma suyunda yağ görülebilir. Sebebi ise motorun çalışması esnasında yağ basıncının, soğutma sistemi basıncından daha yüksek oluşudur. Bu gibi durumlarda motor soğutma suyunu değiştirmek, uygulanabilecek alternatif yöntemlerden biri olarak karşımıza çıkar.
Motor Soğutma Suyunun Yağa Karışması
Soğutma suyunun yağa karışması pek yaygın bir durum değildir. Böyle bir durum olduğunda çoğunlukla sorun, silindir kapağı contasından kaynaklıdır. Radyatördeki dolaşımda arızalar yaşanarak tıkanır ve hararet yaşanır. Arıza esnasında soğutucu suyu, yağ karterini zorlar. Çözümü için gerekli tamir işlemleri yapılarak sistemin temizlenmesi gerekir, aksi taktirde krank milleri zorlanır.
Yağ Soğutucu Değişimi
Yağ soğutucusunu değiştirmek için araç kaldırılır. Soğutucuya erişmek için motorun alt kapağı açılır ve motordaki yağ boşaltılır. Soğutucunun sistem ekipmanlarıyla (besleme ve dönüş hatlarıyla) ilişkisi kesilir ve bulunduğu yerden çıkarılır. Yeni soğutucu yerine takılır ve sisteme tekrar bağlanır. Motor yağı içine eklenir ve kapak tekrar kapatılıp araç indirilir. Ardından araç da gerekli kontroller sağlanır. Yağ soğutucusuna dair sorun yaşandığında uygun şartlar sağlanıp yetkili bir teknisyenin aracı tamir etmesi daha doğru olacaktır. Çünkü araç sahipleri yeterli ekipmana ve gerekli bilgi birikimine sahip olmayabilir. Ayrıca yağ soğutucusunun değişimi esnasında motor yağını ve filtresini değiştirmekte fayda var. Bu sayede soğutucu çamur gibi maddelerden dolayı tıkanmaz.
Son olarak yağ soğutucuları hakkındaki içeriğimizi beğendiyseniz “Yağ Karteri Nedir ve Ne İşe Yarar? Arızaları Nelerdir?” başlığımızda dikkatinizi çekebilir.