Otomobillerin Estetiğine Estetik Cerrahın Gözünden Baktık: Doç. Dr. Serkan Yıldırım’la Röportaj
En güzel arabalar için tasarımcıların nasıl ilham aldığı konusu üzerine kafa yorarken, konunun insanın kişisel yaşamındaki estetik beklentileriyle ilgili olabileceğini düşündük. Bu bakış açısından yola çıkarak, insanların daha güzel görünmek için kapısını çaldıkları Serkan Yıldırım’a sorduk:
Estetik kavramı ve onun insanda yarattığı etki, insanlık tarihi kadar eski. Bir biçimde bazı görünümleri “güzel”, “estetik” buluyoruz ve onlara yakın olmak ya da sahip olmak istiyoruz. Güzellik algısı yani neyi neden güzel bulduğumuz konusu ise tam anlamıyla psikolojik&sosyolojik bir muamma. Zira, Afrika’da yaşayan bir kabile halkı kadınları çenelerine ağaçlardan yapılmış diskler yerleştirip dolaşırken güzel görünmeyi amaçlıyor. Benzer şekilde 17 yüzyıl Avrupasında erkeklerin lüleli peruklar taktığını düşünürsek, bugün çok komik bulacağımız bu aksesuar o zaman için yakışıklı görünmenin anahtarıydı. Yine benzer şekilde geçtiğimiz yıllarda Muhteşem Yüzyıl dizisiyle pek bi gündeme gelen 16. Yüzyıl’da toplum, bugün neredeyse obez diyeceğimiz şişmanlıkta kadınları güzel buluyordu. Zayıflık hiç de trend değildi yani.
Güzellik kavramının zamana ve mekana göre değişken olmasının yanında her dönem önemsendiğini ekleyerek devam edelim. Güzel olana, estetik görünene sahip olma isteğinin endüstriyel tasarım alanına yansımaları ise çok etkileyicidir. Örneğin otomotiv tasarımı alanında insandaki estetik ihtiyacı fazlaca kullanılır. Burada tasarımcılar zamanın trend estetik bakış açısını analiz ederek otomobillerin dış görünüşüne uyarlama çabası gösterirler. Zira, otomobil tasarımlarının güzel ya da çirkin olmaları konusu estetik algıyla fazlaca ilgilidir. Bu bakış açısıyla biz de konuya bir estetik cerrahın gözünden bakalım istedik ve Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Uzmanı Doç.Dr. Serkan Yıldırım’la keyifli bir sohbet gerçekleştirdik.
Sizi tanıyabilir miyiz?
1973’te Ankara’da doğdum. 1996’da Cerrahpaşa Tıp Fakültesinden mezun oldum. Sonrasında da Estetik ve Rekonstrüktif Cerrahi alanında uzmanlaştım. Bugün, estetik uygulamalar, estetik cerrahi konu başlıklarında hastalarıma hizmet sunuyorum.
Otomobil tutkusu, bazı insanlar için hobiden çok yaşam biçimidir. Otomobiller de otomobil tutkunlarına ulaşım ihtiyacından çok öte bir anlam ifade eder. Siz de kendinizi otomobil tutkunu olarak görüyor musunuz? Hangi marka-modele hayransınız?
Kendimi gerçek bir otomobil tutkunu olarak görmüyorum. Ancak ben de herkes gibi otomobillere ilgi duyuyorum. Bir Pontiac 1973 Sport Coupe GTO kullanmayı çok isterdim.
2016 yılında yapılan bir ankete göre araba alırken karara en en çok tasarım etki ediyormuş. Yani tasarım konusu, güvenlik, konfor, performans, yakıt tüketimini geride bırakıyor. İnsanların estetik ihtiyacını karşılamaya alışmış biri olarak, siz bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Tasarım, bir kullanıcı olarak, benim için de çok önemlidir. Görselliğin estetiğin bu kadar önemli olduğu bir zamanda otomobil dünyasının da bundan nasibini alması kaçınılmaz, diye düşünüyorum. Dolayısıyla otomobil üreticileri bu estetik algıdaki talebi karşılayacak tasarımlar üzerinde çalışmalılar.
Otomobil tasarımı işi bambaşka bir uzmanlık konusu, biliyoruz. Ama estetiğin bilimine hakim biri olarak, size sormak istedik, otomobil tasarımına insanın kişisel estetik kaygıları etki ediyor mudur?
İnsanın estetik beklentileri bilinç altında güzel olana dair adeta bir kod oluşturuyor. Örneğin günümüzde kalkın burunlu, ince belli, dolgun dudaklı, iri gözlü bir kadın güzel algısı yaratıyor ve bu algı ürün tasarımlarına da yansıtılabiliyor. Otomobil tasarımında da bu insana öykünmenin temelinde aslında bu algı var.
Otomobiller tasarlanırken, farlarla, ızgara ile ve diğer detaylarla bazen insan yüzünü çağrıştıran etkiler yaratılıyor. Benzer şekilde tampon ve gövde ile de vücut hacmi çağrıştırılabiliyor. Örneğin Nissan Juke ve Qhashqai modellerinde çok kaslı bir görünüm hissedilirken, Masserati’de farlarla adeta kızgın ya da odaklanmış bir yüz ifadesi yaratılıyor. Bu etkileri verirken sizce tasarımcılar ne amaçlıyor olabilir?
Tasarımı dokusu olan bir insan imajına kavuşturmak ondaki çekiciliği arttırıyor olabilir. Arazi aracı için şişkin kaporta ile kaslı görünüm; güçlü bir erkek imajını bilinç altına iletiyor olabilir. Benzer şekilde zarif hatları olan bir cabriolet; şık ve zengin bir şehirli etkisi yaratmayı başarıyor. Bu da aslında alıcının aracı kendisiyle, kendisi için hayal ettiği imajla bütünleştirmesine olanak tanıyor. Empati kurmanın başka bir yolu kısacası.
Siz bir otomobil tasarlasanız, estetik görünüzle mutlaka nasıl bir çizgi çizerdiniz?
Elbette bu, bambaşka bir uzmanlık alanı. Ancak kendi işimde gözlemlediğim, toplumun estetik beklentileriyle ilgili tecrübelerime dayanarak şöyle bir özet yapabilirim: Doğal hatlara sahip güven verici abartılı detaylardan uzak yani sade ama çok şık bir tasarım çizgisi hedeflerdim.
