Güç Aktarımı
Bir benzetme yapacak olursak arabalarda şasi iskelet sistemi ise, güç aktarım sistemi kas sistemidir. Güç aktarma organı, motorun gücünü harekete dönüştüren her bileşeni kapsar. Ön, arka ve dört tekerlekten çekişli ve 4WD araçlar için güç aktarım sistemi, motorun gücünü tekerleklere farklı şekillerde gönderme ihtiyacı nedeniyle oldukça farklıdır.
Bu güç aktarım organları motor, şanzıman, tahrik mili, diferansiyeller, akslar dahildir. Temelde motordan itibaren dönen tekerleklere kadar her şeyi kapsar. Ancak biz bu yazıda aktarım organlarının kas sisteminden debriyaj, vites kutusu, diferansiyel ve aks elemanlarından bahsedeceğiz.
Debriyaj / Tork konvertörü
Manuel şanzımanlı araçların debriyajı vardır. Amacı, güç dağıtımını şanzımana bağlamaktır. Debriyaj pedalına basılmadığında güç verilir, debriyaj pedalına basıldığında aracın tekerlekleri serbestçe döner.
Otomatik arabalarda debriyaj pedalı yoktur. Bu arabalarda bir tork konvertörü bulunur. Tork konvertörü (Hidrolik kavrama), torku ve gücü arabanın tekerleklerine ileten sıvıyla dolu bir cihazdır. Bir tork konvertörü, otomobil durdurulduğunda motorun rölantide kalmasına izin verir.
Tork konvertörü ayrıca, karayolu üzerinde sürerken krank milini şanzımana kilitleyen sürtünmeli kavrama adı verilen bir şey de içerir (değişken güç seviyeleri, sabit hızlarda sorun teşkil etmez). Bu yüzden otomatik arabalarda bile bir kavrama şekli vardır, ancak sürücü için doğrudan bir pedala bağlı değildir.
Vites Kutusu
Vites kutusu, aracın motorla tahrik tekerlekleri arasındaki tahrik hattının (güç aktarımı) bir parçasıdır. Vites kutusu genel olarak dişli ve millerden oluşmuştur. Vites kutusunun görevi, hız ve güç gereksinimlerine bağlı olarak dişli oranını değiştirmektir.
Diferansiyel
Diferansiyel, güç verilirken tekerleklerin farklı hızlarda dönmesine izin veren bir cihazdır. Örneğin, bir yolda seyahat ederken, dış tekerlek iç tekerlekten daha hızlı dönüyor çünkü daha uzun bir mesafe gidiyor. Arkadan çekişli arabalar, dönüş sırasında eşit güç sağlamak için sınırlı kaymalı diferansiyel denen bir şeye ihtiyaç duyar.
Diferansiyel, tahrik edilen tekerleklerin farklı hızlarda dönmesine izin vererek tutuşu artırır. Bu işlemi istavroz dişlileri sayesinde yapar.
Diferansiyel olmadan, tahrik edilen tekerlekler birbirine kilitlenir ve aynı hızda dönmeye zorlanırdı. Bu, düzlüklerde bir sorun değil, ancak özellikle dar veya aceleyle tırmanılan virajlarda tekerleğin işe yaramaz şekilde dönmesine neden olur. Bazı arazi ve lüks araçlar düşük hızlarda kilitlenebilir diferansiyel kullanarak her iki tekerleği birbirine kilitleyerek aynı hızda dönmesini sağlar. Böylelikle araç patinajdan kurtulmuş olur.
Aks
Aks ile bağlanmadıkça tekerlek dönmez. Aks diferansiyelden aldığı dönüş hareketini ileten, üzerinde bir tekerleğin veya bir dişlinin döndüğü mildir. Aks ya da diğer adıyla dingil burulma gerilmelerinin (burulmaya işlemi için kullanılan makine elemanı mildir) etkisinde değildir. Hatta yalnızca eğilme gerilmelerinin etkisindedir.
Önden çekişli araçlarda kullanılan akslarda sağ ve sol olmak üzere iki adet sabit hız mafsalı bulunur. Çünkü ön tekerlekler direksiyon ve süspansiyon hareketi yapmaktadır.