Trafik neden ve nasıl sıkışıyor?

Trafik neden ve nasıl sıkışıyor? Aracınızla ilerlerken ya da yolcuyken kendinizce “bir çözümü var mı” ya da “trafiğin sıkışmasının nedeni ne” diye düşünmüş olmalısınız…Gerçekten de İstanbul trafiğinin nedeni ne?

Süreyya İzgi yazdı: Trafik neden sıkışır ve nasıl sıkışır?

Trafik neden ve nasıl sıkışıyor?

Özellikle İstanbul’da trafik herkesi canından bezdirmiş durumda. En kısa mesafeler bile günün herhangi bir anında saatler alabiliyor. Tamam da bu durum neden kaynaklanıyor ve nereye kadar gidecek?

Gecikilen randevular, kaçırılan uçaklar, bir türlü varılamayan ev, iş, okul… Trafik sıkışıklığı nedeniyle oluşan ekonomik zararlar şaşırtıcı boyutlarda. Neresinden baksanız felaket. Harap olan sinirler ve trafikte kaybolan işgücünün yanında araçların durduğu yerde tükenen yakıtlar, egzozlardan yayılan zararlı gazlar, dur-kalkla yıpranan mekanik aksamlar da ayrı…

Büyük şehirlerin derdi trafik

Trafikte halimiz tek kelimeyle felaket. Bütün büyük şehirlerde yaşanabilen trafik yoğunluğu özellikle son dönemde İstanbul’da çekilmez bir eziyet haline gelmiş durumda. Şehir merkezinde en kısa mesafeler bile çok uzun sürebilirken köprü geçmek zorunda olanların vay haline…

Bu şehirde yaşayan sürücü ve yolcular her gün en az ortalama bir buçuk saatlerini trafikte kaybediyorlar. Bu da yılda 550 saatin, yani 24 günün kaybedildiği anlamına geliyor. Peki trafikte kaybolan saatlerde suç kime ait? Tamam yollar yeterli değil, araç sayısı fazla, herkes İstanbul’da, kavşaklar hatalı, sürekli onarım ya da inşaat var, birçok yanlış uygulama var ama kabahat önemli ölçüde sürücülerde.

Şehirlerin yolları artık yetmiyor

Trafik sıkışıklığının nedenlerinden biri, otoyolda akabilen otomobil sayısının üzerinde aracın yolda olması. Net anlatımıyla kapasite aşımı. Bu çözümü onlarca ekonomik, sosyolojik, ekolojik nedene dayanan duruma yollarda yapılan onarımları, kazaları, kazaları izleyenleri, acemi sürücüleri ve tabii hızlı pilotları da eklemek gerek. Bütün bunlar bir araya geldiğinde yollarımızda araç trafiği son derece yavaş ilerler oluyor.

Alman Otomobil Kurumu ADAC’nin araştırmalarına göre trafik sıkışıklığının iki ana nedeni var:

• Yolda meydana gelen küçük kazalar
• Sabah ve akşam saatlerinde otomobillerin birden yoğunlaşması

Kapasite dolduğunda

Trafik sıkışıklığını bilimsel yaklaşımla incelemek istiyoruz. 3.5 metre genişliğindeki bir şeridin 1 saat içinde taşıyabileceği maksimum otomobil miktarı 1600 ile 2000 arasında değişiyor. Bu rakama eklenen her araç, trafiğin yavaşlamasına ve giderek yoğunlaşmasına yol açıyor.

Dalga şoku nasıl tıkanıklık yaratıyor?

İstanbul’da çoğu zaman yoğun olan otoyollarımızda sürücünün çok küçük bir hatası bile akan trafiğin birden durmasına neden olabiliyor. Birbirini çok kısa mesafeyle takip eden otomobillerden birisi fren yaptığında duraklama dalga halinde yayılarak arkadan gelen otomobillerin de yavaşlayıp durmasına neden olabiliyor. Buna akışı aksatabilecek birçok şey neden olabilir.

Anlık frenler silsilesi akışı aksatıyor

En basitinden yol, güneş ışınlarına doğru kıvrıldığında tam karşıdan bir sürücünün gözlerine gelince kamaşma yaşanabilir. Sonrasında bu sürücü tamamen içgüdüsel bir davranışla frene basabilir. Bu anın ardından hemen toparlanıp tekrar hızlanmaya başlasa bile o anlık freni, arkaya, arkaya ve arkaya doğru yayılır. Nedensiz frene basma, dalga dalga arkadaki araçlara yayılır ve öyle bir hale gelir ki uzun konvoylarda belli bir noktadan sonra bir sürücü önündeki araca çarpmamak için frene dokunmakla kalmaz, iyice yavaşlar, hatta durur. Onun peşisıra diğer araçlar da durunca İstanbul’da TEM Otoyolu’na geldiğini anlarsınız!..

İlginç olan, trafik durduğunda ilk fren yapan araç ilerliyordur! Buna güneş ışını değil de sürücünün kafasını bir an çevirip yan otomobildeki sarışına bakması, müzik kanalını ayarlamak için radyoyla ilgilenmesi gibi nedenler de yol açabilir.

Ağır vasıtaların ağır hareketleri…

Bir de ağır vasıtalar var tabii… Örneğin 40 km/s hızla ilerleyen bir kamyonun 70 km/s hızla gidilen bir şeritte ilerlemekte ısrar etmesi, arkasından gelen araçların frenlemesi nedeniyle 2.5 km’ye kadar uzanan tıkanıklıklara yol açabiliyor. Ve bu kamyonun ağır ağır kendi şeridine dönmesinden ancak 11 dakika sonra veda ettiği şeritte akış temposu normale dönüyor. Tabii o arada başka bir sürücünün gözüne güneş gelmezse!..

Bizdeki durum hayli karışık, kamyon da bol, etrafta ilgilenecek şey de… İşte bütün bunların sonuçlarını yaşıyoruz.

Fotoğraflar: Burak KARA